3 نکته درباره آینده انرژی ایران
با پشت سر گذاشتن فصل سرما و نزدیک شدن به بهار، مصرف انرژی در کشور بهویژه گاز در شرایط بهتری قرار میگیرد. در زمستان جاری درزمینهٔ گاز با دو مسئله مواجه شدیم. مسئله اول قطع گاز ترکمنستان بود که با پیگیریهای وزارت نفت از سر گرفته شد و مسئله دوم افزایش بهرهبرداری از میدان پارس جنوبی بود که به تأمین گاز کشور کمک کرد و باعث شد بتوانیم از تنگناهای موجود درزمینهٔ تأمین انرژی در زمستان رها شویم. در آینده استخراج گاز از این میادین افزایش پیدا میکند. در حال حاضر مرز 700 میلیون مترمکعب را در استخراج گاز در روز رد کردیم و در آینده به مرز هزار میلیون مترمکعب میرسیم و از بابت تولید گاز نگرانی نداریم.
مسئله نگرانکننده درزمینه گاز در ایران عدم رشد منطقی مصرف است. متأسفانه به دلیل قیمت ارزان انرژی در ایران، مصرف در کشور منطقی نیست. از سوی دیگر به دلیل درآمد سرانه پایین و عدم افزایش دستمزدها نمیتوان انرژی را گران کرد. در این زمینه باید با در نظر گرفتن قدرت خرید مردم، قیمت حاملهای انرژی را منطقی کرد. در این شرایط روند مصرف در کشور از وضعیت بیرویه خارج میشود.
بدون منطقی کردن قیمتها و کنترل رشد مصرف، حتی اگر تولید را افزایش دهیم نمیتوانیم به جایگاه واقعیمان در دنیا برسیم. در حال حاضر سرانه مصرف انرژی در ایران سه برابر متوسط دنیاست. هر میزان سرمایهگذاری بااینوجود با شکست مواجه میشود یا به اهداف اصلی نمیرسد. با این روند مصرف نمیتوان به آینده ایران درزمینهٔ تولید انرژی خوشبین بود. درنتیجه باید روند واقعی سازی قیمت انرژی همگام با افزایش درآمد مردم و بهبود وضعیت معیشت را در پیش گرفت.
ایران یکی از اصلیترین بازیگران درزمینهٔ گاز در دنیاست. رتبه اول را درزمینهٔ ذخیره گاز در دنیا داریم و میتوانیم مسیر سرمایهگذاری خارجی در این زمینه را تسهیل کنیم.
ایران میتواند علاوه بر صادرات گاز طبیعی، با تبدیل گاز به برق و ایجاد ارزشافزوده در این زنجیره، صادرات انرژی برق به همسایگانی مثل افغانستان و پاکستان را افزایش دهد. این اهداف در شرایطی محقق میشود که مردم بدانند سود ناشی از این سرمایهگذاریها و افزایش صادرات به جیب خودشان میرود و از سوی دیگر از نظر اقتصادی و سیاسی در منطقه به جایگاه بهتری میرسیم.
نکته دیگر اینکه ایران به دلیل قرار گرفتن بین شرق و غرب جهان میتواند نقش اساسی در انتقال انرژی همسایگان محبوس اما دارای ذخایر قابلتوجه ایفا میکند. البته این نقش باید به شکل صادرات مجدد دنبال شود نه سوآپ انرژی. ایران باید با واردات انرژی از این کشورها و ایجاد ارزشافزوده، انرژی را دوباره صادر کند. بنابراین با مدیریت مصرف کشور، ایجاد ارزشافزوده برای ذخایر داخلی و انرژی وارداتی میتوان آینده بهتری برای جایگاه ایران از منظر انرژی بهویژه گاز ترسیم کرد.