در روزهایی که خاموشی در کمین جامعه و صنعت کشور است، کارشناسان می‌گویند باید از ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر استفاده شود، اگرچه فعالان این حوزه موانع و مشکلات آن را سد راه می‌بینند. فریدون حسنوند، رئیس کمیسیون انرژی مجلس یازدهم بر ضرورت توجه به تولید انرژی‌های تجدیدپذیر تاکید می‌کند و می‌گوید: در برنامه ششم توسعه تکالیف قانونی برای دولت در بحث تولید برق توسط انرژی‌های تجدیدپذیر دیده شده است، بخشی از این تکالیف به تامین برق از طریق انرژی خورشیدی و بادی باز می‌گردد که متاسفانه تا به الان حدود ۸۰۰ مگاوات تولید برق از طریق انرژی‌های تجدیدپذیر داشتیم که براساس قانون باید حدود ۵ هزار مگاوات می‌بود.

حسنوند در گفت‌وگو با «ایسنا» گفته است: بخشی از این عقب‌ماندگی به قوانین ما باز می‌گردد و بخشی مربوط به قیمت‌گذاری و بخشی مربوط به تاخیر در پرداخت مطالبات سرمایه‌گذاران و بخشی مرتبط با صادرات است. ما باید مسیر صادرات را برای سرمایه‌گذاران این حوزه هموار کنیم و برای آنان امکان ارز آوری وجود داشته باشد تا بتوانند فعالیت خود را توسعه دهند.
رئیس کمیسیون انرژی مجلس گفته است: باید از ظرفیت انرژی‌های تجدیدپذیر در زمان غیرپیک برای صادرات و در زمان پیک در شبکه سراسری استفاده کنیم، اگر این موارد مورد توجه قرار گیرد، رغبت برای سرمایه‌گذاری در این حوزه بیشتر خواهد شد.

بارها فعالان اقتصادی از فضای نامناسب در صنعت برق، انحصارها و دخالت دولت در قیمت‌گذاری گفته‌اند؛ پیام باقری، نایب‌رئیس هیات مدیره سندیکای صنعت برق ایران در پانزدهمین نشست هیات نمایندگان اتاق ایران، گزارشی از وضعیت کمبود برق و خاموشی‌های اخیر ارائه داد. به گفته او صنعت برق ایران در رتبه اول توسعه در منطقه و رتبه ۱۴ جهان قرار دارد و بیش از ۳۷ میلیون مشترک در کشور از این حوزه استفاده می‌کنند.
باقری در آن نشست گفته: ۸۴ درصد تولید برق ایران در سال ۹۹ متکی به نیروگاه حرارتی بوده و از نظر مصرف نیز، یک‌سوم مصارف برق در صنعت و یک‌سوم در بخش خانگی و یک‌سوم مابقی حوزه‌هاست.
او مسائلی نظیر وضعیت بارندگی‌ها، قیمت ارز و شرایط آب‌وهوا را ریشه اصلی مشکلات کمبود منابع برای سرمایه‌گذاری عنوان کرده و می‌گوید: ۵ هزار مگاوات تولید برق در سال طبق برنامه ششم توسعه حدود ۵ میلیارد دلار سرمایه نیاز دارد؛ اما جدای از اینکه روند سرمایه‌گذاری در کشور نزولی است، عدم اشتیاق بخش خصوصی برای توسعه سرمایه‌گذاری در صنعت برق نیز مزید بر علت است.
به‌گفته باقری از سال 1392 به بعد، بخش خصوصی وارد سرمایه‌گذاری برق نمی‌شود؛ چراکه این بخش نمی‌تواند با دولتی که در صنعت برق ناظر، داور، مصرف‌کننده، تولیدکننده، طلبکار، بدهکار، سرمایه‌گذار و نرخ‌گذار است رقابت کند. بحث سرمایه‌گذاری آثار بلندمدت دارد و هم‌زمان نگهداری و تعمیر نیروگاه‌ها در کنار سرمایه‌گذاری برای ساخت واحدهای جدید نیز دارای اهمیت است. بر اساس مصوبات باید ۲۲ درصد رشد ظرفیت را تجربه می‌کردیم اما شاهد شیب نزولی جدید در سرمایه‌گذاری صنعت برق هستیم و در این شرایط خاموشی در تابستان ۱۴۰۰ محتوم بود که البته فشار عمده آن روی صنایع است.
به عقیده باقری، این بهره‌وری پایین ناشی از این است که در اقتصاد ایران انرژی یارانه‌ای است و ۸۶ میلیارد دلار در حوزه انرژی یارانه پرداخت می‌شود که می‌توانست وارد سرمایه‌گذاری شود.
باقری همچنین نظام حقوقی و قراردادی یک‌جانبه در صنعت برق را ازجمله مشکلات این حوزه دانسته و می‌گوید: متأسفانه قراردادهای سلیقه‌ای به صنعت تحمیل شده و حالا با ۴۰۰ قرارداد تعلیقی در صنعت برق مواجه هستیم که مشکل بزرگی است و در نتیجه آن، بخش خصوصی روزبه رو ر نحیف‌تر شده و درنهایت با تعدیل نیرو کاهش ظرفیت تولید و ورشکستگی مواجه است.
حالا حسنوند هم تاکید کرد که باید فضای انحصار را بشکنیم؛ هم شرکت‌های خارجی و هم شرکت‌های داخلی توان رقابت داشته باشند و زمینه حضور آنان را با تکنولوژی جدید و منابع مالی فراهم کنیم تا بتوانیم از تمام ظرفیت‌هایی که در کشور وجود دارد، استفاده کنیم.
باقری عارضه اصلی صنعت برق را تصدی‌گری دولت دانسته و می‌گوید: وزارت نیرو باید دست از رقابت با بخش خصوصی بردارد و اجرای قوانین بالادستی مثل قانون ماده ۱۲ و اصلاح اقتصاد برق و افزایش تدریجی حامل‌های انرژی در دستور کار قرار گیرد.
نایب‌رئیس هیات مدیرهفدراسیون صادرات انرژی ایران ‌ با اشاره به اینکه تبادل برق به معنای صادرات برق نیست، می‌گوید: اینکه برق را از کشورهای شمالی که در پیک نیستند وارد کرده و به مقاصد دیگری ارسال کنیم، تجارت برق است و برای حل مشکلات داخل باید به سرمایه‌گذاری در این حوزه توجه شود.
در کشور حدود ۳۰۰ روز، هوا آفتابی است و می‌توان از ظرفیت خورشید برای تولید انرژی استفاده کرد. نباید صرفا به سمت ایجاد نیروگاه‌های برق آبی یا سیکل ترکیبی رفت و اگر فضا برای سرمایه‌گذاری مناسب باشد، شاید شرایط این صنعت هم بهتر شود.