تجهیز و بهسازی شبکه توزیع برق در کنار مدیریت مصرف می‌تواند از خاموشی‌ها و افزایش بار شبکه جلوگیری کند هرچند این نوسازی نیاز به منابع مالی دارد که حجم بیشتر سرمایه‌گذاری‌ها را از سوی بخش خصوصی می‌طلبد.

رسالت صنعت برق در تولید، انتقال و توزیع انرژی است. شاید مردم چندان در زمینه تولید و انتقال برق اطلاعاتی نداشته باشند یا خود را درگیر نکنند اما در فصل گرما و بالا رفتن پیک مصرف برق به‌طور قطع با بخش توزیع برق درگیر می‌شوند آن‌هم به گونه‌ای که اگر به تذکرات پیاپی مسئولان درباره مدیریت مصرف برق توجه نکنند با خاموشی‌های متعدد شبانه‌روزی مواجه می‌شوند. با این‌همه ممکن است سوال شود که آیا خاموشی‌ها در فصل تابستان تنها به مصرف بالای برق برمی‌گردد یا دلایل دیگری نیز برای اشکال در شبکه توزیع برق وجود دارد؟ البته میزان تولید برق در کشور ما در وضعیت مناسبی است و آنطور که مسئولان می‌گویند با مدیریت مصرف می‌توان از خاموشی‌ها جلوگیری کرد.  پیام باقری، عضو هیات‌مدیره و رییس کمیته صادرات صنعت برق درباره ایستگاه‌های توزیع برق به صمت گفت: خاموشی در تابستان دلایل مختلفی دارد که اصلی‌ترین آن رشد مصرف برق است. به طور متوسط در کشور رشد مصرف ۵ تا ۷درصدی را در سال شاهد هستیم و این رشد مصرف مستلزم احداث نیروگاه جدید، خطوط انتقال و شبکه‌های توزیع است. هرچند به دلیل شرایط رکود و مشکلات اقتصادی و تامین منابع مالی برای وزارت نیرو این سرمایه‌گذاری‌های جدید کمتر اتفاق افتاده از این‌رو در فصل گرما و اوج مصرف، نگران وقوع خاموشی‌ها می‌شویم. به تازگی ۵۰ هزار مگاوات پیک مصرف برق داشتیم و ممکن است این عدد به ۵۲ یا ۵۳هزار مگاوات نیز برسد. 
باقری افزود: بخش دیگری از مشکلات به تجهیزات شبکه توزیع برمی‌گردد. باید بدانیم که تجهیزات نیاز به تعمیر و نوسازی دارند. متاسفانه در دوران تحریم لوازم و تجهیزات صنعت برق وارد کشور نمی‌شد و از این جهت مشکل وجود داشت. وی در توضیح اهمیت نوسازی تجهیزات شبکه توزیع برق گفت: وقتی شبکه تحت فشار بار قرار گیرد خاموشی‌های فنی در شبکه انتقال اتفاق می‌افتد از این‌رو نیاز به گسترش و بازسازی شبکه توزیع است. هرچند برای این بهسازی و نوسازی باید سرمایه‌گذاری کرد. باقری درباره میزان نیاز مناطق به ایستگاه‌های توزیع برق نیز گفت: وجود پست‌های توزیع بستگی به نیاز هر منطقه دارد. بخشی از استان‌ها و شهرهای کشور مصرف بالاتری دارند یا شهرک‌های صنعتی با نیاز بیشتری از مصرف انرژی مواجه می‌شوند. البته نمی‌توان به صورت استاندارد میزان و تعداد پست‌های برق را تخمین زد بلکه براساس مصرف در هر شهر متفاوت است. وی با اشاره به اهمیت سرمایه‌گذاری برای احداث شبکه‌های توزیع گفت: در تمامی مراحل تولید، انتقال و توزیع نیاز به سرمایه‌گذاری‌های جدید داریم. به تازگی نیز برق منطقه‌ای تهران ۳۱۲ پست توزیع و فوق توزیع برای استان‌های مختلف به مناقصه گذاشته شد تا سرمایه‌گذاری‌های عقب‌افتاده به نوعی جبران شود. باید بدانیم اگر سرمایه‌گذاری‌های جدید را انجام ندهیم در تمام بخش‌ها دچار مشکل می‌شویم. البته باقری معتقد است که می‌توانیم راهکارهای دیگری جز سرمایه‌گذاری‌های داخلی برای بالا بردن توان شبکه توزیع داشتیم و آن استفاده از مبادلات انرژی بین کشورهای همسایه ماست. وی در این زمینه گفت: تابستان سال گذشته پیک مصرف برق ما ۵۰هزار مگاوات ولی در زمستان پیک مصرف ۳۴هزار مگاوات بوده است. تمام سرمایه‌گذاری‌های لازم را انجام می‌دهیم که در فصل گرما که پیک مصرف داریم بتوانیم از این مشکل عبور کنیم. این نشان می‌دهد زمانی که ما در زمان پیک مصرف نیستیم (زمستان) بخشی از این سرمایه‌گذاری‌ها معطل است که حجم قابل توجهی را شامل می‌شود در حالی که می‌توانیم با استفاده از تبادلات انرژی با کشورهای همسایه شمالی این میزان نیاز را در زمانی که آنها هوای خنک‌تری دارند و به طور قطع پیک مصرف کمتری را شاهد هستند تامین کنیم. به عبارتی می‌توانیم به جای اینکه در کشور سرمایه‌گذاری جدید انجام دهیم و نیروگاه و خط تولید و توزیع جدید احداث کنیم برق از همسایگان خود دریافت و در مقابل در زمستان که مازاد تولید داریم این مازاد را صادر کنیم. رییس کمیته صادرات صنعت برق درباره چالش‌های شبکه توزیع برق نیز گفت: همه بخش‌ها مستلزم تامین مالی هستند. بزرگترین مشکل ما در صنعت برق تامین مالی برای انجام سرمایه‌گذاری‌های جدید است. شرکت‌های توزیع برق نیز مبالغ قابل توجهی از وزارت نیرو طلبکار هستند. مشکل دیگری که در بخش توزیع داریم این است که این بخش خصوصی‌سازی نشده، این در حالی است که تنها جایی که می‌توان به سادگی خصوصی‌سازی کرد بخش توزیع است چون بخش توزیع به طور مستقیم از مردم پول دریافت می‌کند و می‌تواند سرمایه‌گذاری مبتنی بر این درآمد داشته و نسبت به بازگشت سرمایه مطمئن باشد. ضمن اینکه فرهنگ مصرف‌گرایی در جامعه ما نیز ناشی از این است که برق به‌راحتی با قیمت پایین در اختیار مردم قرار می‌گیرد اما اگر ما توزیع را به بخش خصوصی واگذار کنیم چارچوب کار تغییر می‌کند و مدیریت مصرف نیز به نحو درست‌تری اجرا می‌شود. باقری تاکید کرد: در بخش توزیع دو چالش اصلی کمبود منابع مالی و مطالبات معوقه بخش توزیع وجود دارد که در عمل نمی‌توان سرمایه‌گذاری جدید و تجهیزات قدیمی و فرسوده را بروز کرد. مشکل دیگر اینکه سیستم توزیع برق دولتی است و برخلاف اینکه ما تلاش کردیم تا سیستم توزیع را به بخش خصوصی واگذار کنیم اما همچنان در دست دولت است و طبیعی به نظر می‌رسد که این بخش نیز مشکلات خاص خود را دارد. نکته مهمی که در واقعی‌سازی قیمت برق وجود دارد بازتاب و نگرانی مردم از قیمت بالای برق است. به‌طور قطع اگر قیمت برق واقعی شود نارضایتی‌هایی را در پی خواهد داشت. همین نکته را برای صنایعی که با انرژی بیشتر سروکار دارند نیز می‌توان مثال زد.

حلقه رفع نگرانی‌ها
ایجاد و بهسازی ایستگاه‌های توزیع برق به‌طور قطع نیاز به منابع مالی و سرمایه‌گذاری‌های جدید دارد. حمیدرضا صالحی، نایب‌رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران و دبیر کل فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته ایران به صمت گفت: هرچند در بخش‌های تولید و انتقال برق سرمایه‌گذاری‌های خوبی انجام شده اما با وجود تلاش‌ها در شبکه توزیع به دلیل فرسودگی و قدیمی بودن برخی شبکه‌ها ضریب امنیت شبکه نامناسب می‌شود و همچنین شاهد تلفات در شبکه برق هستیم.  صالحی با تاکید بر افزایش سرمایه‌گذاری در شبکه توزیع برق گفت: متاسفانه توان انجام سرمایه‌گذاری‌های زیاد وجود ندارد؛ دلیل آن هم به این موضوع برمی‌گردد که دخل و خرج‌های وزارت نیرو با هم نمی‌خواند. چون قیمت برق در کشور ما نسبت به قیمت جهانی پایین است و همین موضوع باعث می‌شود که سرمایه‌گذاری‌های زیادی در صنعت برق انجام نشود. وی با اشاره به ظرفیت‌های پسابرجام نیز گفت: برای توسعه تمامی صنایع باید از صنعت برق به عنوان صنعت زیرساختی استفاده کنیم. باید تلاش کرد که درآمدهای وزارت نیرو در شرکت‌های توزیع متناسب با هزینه‌های‌شان باشد. صالحی معتقد است یکی از پیش‌نیازهای خصوصی‌سازی در بخش توزیع برداشتن گام‌های اساسی برای واقعی‌سازی قیمت برق و حرکت به سمت اقتصاد آزاد است. در این شرایط بخش خصوصی می‌تواند در قسمت‌های موردنیاز سرمایه‌گذاری کند. زمانی که قیمت برق یارانه‌ای باشد بخش خصوصی امکان سرمایه‌گذاری ندارد مگر در بخش‌های کارگزاری. نایب‌رییس کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی ایران گفت: نکته مهم در خصوصی‌سازی بخش توزیع برق این است که در تمام دنیا نهادهای عمومی شهری نیز حضور دارند و در بخش‌های توزیع برق که خصوصی می‌شوند قسمتی از توزیع به نهاد شهری مهم مانند شهرداری‌ها واگذار و قسمتی نیز به بخش خصوصی داده می‌شود. به علاوه بانک‌ها نیز در کنار شهرداری‌ها می‌توانند به عنوان حلقه تکمیل‌کننده قرار گیرند و در کنار بخش خصوصی نگرانی‌های آینده بخش سرمایه‌گذاری را کم کنند.