اقتصاد و مداخلههای دولتی؛ چگونه بروکراسی بر پتروشیمی تاثیر میگذارد؟
به گزارش روابط عمومی فدراسیون صادرات انرژی و صنایع وابسته ایران، فریبرز کریمایی قائم مقام دبیرکل انجمن صنفی کارفرمایی صنعت پتروشیمی ایران و نایب رئیس هیات مدیره فدراسیون صادرات انرژی، با بیان اینکه طی ۷ سال گذشته چیزی حدود ۲۷ درصد صادرات غیر نفتی را در حوزه پتروشیمی داشتیم، افزود: همچنین ۷ درصد GDP متعلق به صنعت پتروشیمی است. تولید ما در ۹ ماهه امسال حدود ۵۹ میلیون تن بوده که تقریباً ۲ میلیون تن بیش از مدت مشابه سال قبل است. ارزش صادرات نیز در طی این مدت 10.3 میلیارد دلار بوده که معادل ۱۰ درصد بیشتر از مدت مشابه سال قبل است. همچنین حدود ۹ میلیون و سیصد هزار تن فروش داخلی در حوزه تامین و زنجیره ارزش در بخش بورسهای کالایی و بورسهای انرژی داشتیم که ارزش آنها تقریباً ۸ میلیارد دلار بوده است.
کریمایی افزود: از سال ۹۷ به بعد، ما مهمترین تامین کننده ارز سامانه نیما (نیما) بودهایم که امروز به بازار ارز تجاری تبدیل شده است. در طی ۹ ماهه سال جاری حدود ۷.۷ میلیارد دلار ارز به سامانه نیما تزریق شده و حدود دو و نیم میلیارد دلار نیز صرف نیازها و مصارف ارزی خود شرکتهای پتروشیمی و طرحهای توسعه شده است. بنابراین پیشبینی شده که تا پایان سال ۱۴۰۳ ما به ظرفیت ۱۰۲ میلیون تنی در قالب اجرای ۱۱ طرح از طرحهای تعریف شده در برنامه هفتم برسیم که این عدد تقریباً به نزدیک ۹۷ میلیون تن خواهد رسید. طرحهای باقیمانده از سال ۱۴۰۳ نیز قریب به ۵ میلیون و ۹۰۰ هزار تن احتمالا در اوایل یا نیمه اول سال ۱۴۰۴ به بهرهبرداری خواهند رسید.
وی تاکید کرد: در برنامه هفتم قرار است ظرفیت صنعت پتروشیمی از ۹۶ میلیون تن در انتهای سال ۱۴۰۲ به حدود ۱۳۱ میلیون تن برسد. مهمترین مسئله در مرحله رشد ظرفیت بحث خوراک و ناترازی در این بخش است. در پایان سال ۱۴۰۲ و در شروع سال ۱۴۰۰ (سال ابتدایی برنامه)، نیاز مصرف روزانه ما به گاز حدود ۱۰۸ میلیون متر مکعب در روز بود و این عدد باید در پایان سال ۱۴۰۷ به حدود ۱۷۰ میلیون متر مکعب برسد. با فرض اجرای همه طرحهای برنامه هفتم که ۴۹ طرح است و ما را به ظرفیت ۱۳۱ و نیم میلیون تنی خواهد رساند، میزان مصرف گاز ما در پایان ۱۴۰۷ بالغ بر روزانه ۱۷۰ میلیون متر مکعب خواهد بود.
کریمایی گفت: اگر میخواهیم اقتصاد مسیر خود را به درستی طی کند، باید بخش خصوصی وارد عمل شود. متاسفانه بسترهای لازم در دولت آماده نیست و عزم جدی برای انجام این تغییرات وجود ندارد. سیاستهای ارزی و تعرفهای نیز باید اصلاح شوند تا بخش خصوصی بتواند به صورت مؤثرتر وارد میدان شود. وی ادامه داد: موضوع ناترازی گاز، چالشی بزرگ است، اما میتواند فرصتی برای حاکمیت نیز باشد. پتروشیمیها مصرفکنندگان مهمی در این حوزه هستند و با توجه به محدودیتهای بودجه، تحریم و مسائل دیگر، آمادگی ورود به این حوزه را دارند. از سال ۱۴۰۰ این آمادگی در کمیسیون صنایع مجلس به وجود آمد و کنسرسیومهایی تشکیل شد که وزیر وقت نفت هم با این قضیه موافقت کردند؛ اما این مذاکرات بیش از ۴ سال طول کشیده است. پروسه طولانی ورود به توسعه میادین به مقام معظم رهبری نیز عنوان شد و ایشان فرمودند که نباید این پروسه سه سال طول بکشد. دستورات رهبری روند کار را تسریع کرد و باید عزم جدی برای تغییر فرایندهای موجود در ساختار دیوان سالاری کشور شکل بگیرد.
کریمایی گفت: ۱۰ تفاهمنامه به امضاء رسیده و یکی از این تفاهمنامهها در حال اجرایی شدن است. در بحث ناترازی دو راه وجود دارد: یک راه کوتاهمدت با صرفهجویی و دیگری با واردات. کنترل تقاضا در بخشهای پرمصرف و تولید در نیروگاهها نیز از راهحلهای مورد بررسی است. سال گذشته ۸۰ میلیارد متر مکعب از ۲۴۹ میلیارد متر مکعب گاز در نیروگاهها مصرف شد. تولید یا سرمایهگذاری در نیروگاهها بیزینس پتروشیمیها نیست، اما از روی ناچاری چارهای جز این نیست و نیاز به زیرساخت دارند. دولت باید دخالتهای خود را به حمایت تبدیل کند.