گواهی صرفهجویی انرژی چگونه و با چه مکانیسمی صادر میشود؟
در نشست کمیسیون انرژی اتاق ایران با حضور مدیرعامل بورس انرژی، ظرفیتهای اوراق سلف موازی صرفهجویی بررسی شد. برای صرفهجویی انرژی باید تکنولوژی و طرح متناسب تعریف و استفاده شود.
نشست تخصصی کمیسیون انرژی اتاق ایران با حضور علی نقوی، مدیرعامل بورس انرژی ایران برگزار شد. در ابتدای این نشست، آرش نجفی، رئیس کمیسیون انرژی اتاق ایران گفت: ما حدود ۱۰ سال است که مسئله اوراق سلف نفتی را پیگیری میکنیم؛ این اوراق در سال ۱۳۹۱ تعریف و طراحیشده و سرمایهگذاران آن مشخصشده است ولی به دلایلی راجرای این طرح متوقف شد. تا اینکه در سال ۱۳۹۹ اوراق سلف موازی صرفهجویی انرژی تعریف شد با این هدف که از ظرفیت ماده ۱۲ قانون رفع موانع تولید استفاده شود؛ این ظرفیت را با توجه به مصوبه شورای عالی اقتصاد در سال ۱۳۹۴ و پروژههایی که تعریفشده و عملیاتی نشده را تعریف کردهایم؛ حوزهای که تابهحال از آن استفاده نشده است.
نجفی درباره عدم استفاده از ظرفیت ماده ۱۲ در حوزه بهینهسازی مصرف انرژی گفت: دلیل اصلی عدم اقبال به این ظرفیتها نگرانی سرمایهگذار از بازگشت سرمایه خود است. ما با بازتعریف ظرفیتهای ماده ۱۲ شرایطی را درباره بازگشت سرمایه با همکاری معاون اول رئیسجمهوری در سال گذشته ایجاد کردهایم. یکی از موضوعها تعریف اوراق سلف موازی سلف نفتی، چگونگی مبادله و ظرفیتها آن و حجم مبادله است. یکی از موضوعهای تعریف شده،تعویض بخاری گازی داخل کشور بود.
ظرفیت همکاری بخش خصوصی با بورس انرژی وجود دارد
بعد از آن فرجالله معماری، مشاور کمیسیون انرژی اتاق ایران گفت: توانایی و ظرفیت کمیسیون انرژی بسیار بالاست؛ از طرفی بورس انرژی ظرفیت بالایی دارد و میتوانیم با همکاری هم، کارهای مشترکی را پیگیری کنیم. از آنجایی که ۷۰ درصد اقتصاد ایران مبتنی بر انرژی است، حتماً زمینههایی زیادی برای همکاری وجود دارد و جزئیات کار را هم میشود در کمیته فنی پیگیری کرد.
در ادامه پیام باقری، نایبرییس فدراسیون صادرات انرژی ایران گفت: اقتصاد دولتی در کشور نهادینهشده و هنوز فرهنگ آن پابرجاست. ما هرگز سراغ بازار عرضه و تقاضا نرفتهایم. در سالهای اخیر به دلیل تحریم، گفتمان اقتصادی کشور تغییر کرده و به اضطرار گفتمان از نفت محوری به سمت عدم وابستگی به نفت حرکت کرده است. حتی در همین وضعیت هم بودجه سال آینده هم تا جای ممکن به نفت وابسته است. بودجه کشور بر مبنای مصارف تهیهشده نه بر مبنای درآمد و نمود آن در کسریهای بودجه در سنوات قبل است.
باقری ادامه داد: دولت در حال حاضر هزینه تأمین سرمایه پروژهها را ندارد؛ مثلاً تأمین مالی از محل یارانههای انرژی حدود ۲۹ میلیارد یورو است که پرداخت میشود. اگر به دنبال آزادسازی هستیم باید از این محل در حوزه بهینهسازی استفاده شود. از طرفی شدت انرژی در کشور بالاست و ۲.۵ برابر دنیاست.
او ادامه داد: در حوزه نقدینگی و بورس کارکرد ضعیفی داشته است؛ ۳ درصد معامله برق در بورس انجام میشود. البته مشکل در بورس نیست، خارج از بورس است که به این حوزه تحمیلشده است. مهمترین مشکل در بخش تقاضا است. جذب منابع در سازوکار بورس به اطمینان بخشی نیاز دارد تا فرد منابع مالی خود را در بورس سرمایهگذاری کند، اما این اطمینان بهقدر کافی وجود ندارد. مثلاً در حوزه اوراق نفتی بزرگترین مانع وزارت نفت است یا شورای عالی انرژی سالی یک یا دو جلسه تشکیل میدهد. برای همین طرح بهینهسازی انرژی زمینمانده و طرحهای خوبی که میتوان عملیاتی کرد ولی هنوز انجامنشده است. حواله نفت و میعانات باید در سازوکارهایی بخش خصوصی حضورداشته باشد.
بعد از آن حمیدرضا صالحی دبیرکل فدراسیون صادرات انرژی ایران گفت: اتاق نهاد مطالبهگر است و میخواهد از همه ظرفیتهای بلااستفاده، بهره گیرد و از داشتههای خود در همه حوزههای انرژی ازجمله یارانهها، گاز فلر، گاز مایع، گواهی کربن و غیره استفاده کنیم.
نایبرئیس کمیسیون انرژی ایران ادامه داد: دولت بهدنبال این است که کسری بودجه خود را جبران کند و مسیر بهینهسازی مسیر مطمئنی برای جبران این کسری است. ابزار بورس در این زمینه میتواند به بخش خصوصی کمک کند. باید طرحهای متعددی را در حوزه بهینهسازی انرژی تعریف کنیم و ما باید کمک کنیم که بورس انرژی راه افتد. باید چند کار را بهصورت پایلوت شروع کنیم و روی مسئله بهینهسازی دقت شود.
بروکراسی دولتی مانعی در مقابل بهینهسازی است
در ادامه فریدون اسعدی هم گفت: بروکراسی دولت باعث میشود دسترسی به هدف بلند ترسیمشده دیرتر ممکن شود. باید دولت از بخش خصوصی در حوزه بهینهسازی کمک بگیرد اما در آییننامه و تنظیم دستورالعمل به نظر بخش خصوصی توجه نشده است. باید بهصورت جدی به مطالبهگری بخش خصوصی تأکید شود.
در ادامه محمدعلی وحدتی، رئیس هیاتمدیره سندیکای شرکتهای تولیدکننده برق گفت: باید مشکلات حوزه برق در بورس انرژی حل شود. باید نحوه قیمتگذاری بر برق تغییر کند و برق به قیمت واقعی ارائه شود. باید به این نکته توجه شود که تمام نیروگاه در حال ورشکستگی هستند.
در ادامه این نشست نقوی، مدیرعامل بورس انرژی ایران تأکید کرد: ما میخواهیم در همه حوزهها و با تمام فرآوردهها کار را شروع کنیم و گواهی صرفهجویی صادر شود. برای تأسیس کارگروه مشترک با کمیسیون انرژی اتاق ایران آماده همکاری هستیم.
بعد از آن فرهاد قلیچخانی، مشاور انجمن بهینهسازی انرژی ایران گفت: اوراق صرفهجویی و اوراق سلف نفتی مجهولات زیادی دارد، و عرضه آن در بورس سخت است. باید به این مجهولات یکییکی پاسخ داده شود و نقوی پاسخ داد که بورس انرژی ایران برای پاسخ به این مجهولات ایجادشده است. در بورس مکانیزم داروی دیدهشده است، اوراق سررسیددار است و نرخ تعیینشده جهانی است. حجم و محل و زمان تحویل مشخص میشود؛ شرکت ملی نفت و توانیر باید تضمین گواهی بدهد.