نرخ ارز و بازار
زمانی که اقتصاد رشد کافی نداشته باشد و موضوع تحریم هم به آن افزوده شود، مسائلی چون کمبود درآمد، فشار نقدینگی و رشد ۱۴ تا ۱۵ برابری تورم، دور از انتظار نیست. زمانی که اقتصاد اولویت اول کشور نباشد، پیدا کردن راهکارهایی برای برونرفت از مشکلات از سوی کارشناسان و فعالان بازار، کاری بیهوده است. بنابراین، برای رشد اقتصادی باید سیاستهای اقتصادی مبتنی بر رشد اقتصادی اتخاذ شود. زمانی که در یک چارچوب بسته به دنبال راهحل میگردیم واقعیت این است که امکان پیدا کردن راهحل اساسی و بنیادی برای نجات اقتصاد کشور وجود نخواهد داشت. در اقتصاد هر کشوری دو نوع رقابت منطقهای و کشوری وجود دارد، اگر از فرصتهای موجود در کشور استفاده نشود، بهطور حتم دیگران از آن استفاده خواهند کرد. ارایه برخی راهکارها به منظور خروج کشور از فضای بسته و چارچوببندی شده کارشناسی نیست و تنها از دست دادن فرصتها است. کشور نزدیک به ۳۰ سال با کسری بودجه بسیاری مواجه است، طی ۱۰ سال اخیر میزان کسری بودجه بیشتر شده است و این موضوع نشاندهنده این است که اقتصاد در اولویت نیست و کشور همچنان درگیر مسائلی چون قیمتگذاری دستوری و مسائل دیگر است.
هرگونه فاصله گرفتن ارز بازار آزاد از ارز نیما باعث ایجاد مشکلاتی خواهد شد که طی سالهای گذشته وجود داشته است. در اقتصاد ذینفعانه، بسیاری از افراد به دنبال فاصله ارز نیمایی با ارز بازار آزاد هستند. با توجه به رشد نقدینگی و رشد پایه پولی در کشور به نظر میرسد کنترل تورم در کشور دور از انتظار باشد و حتی شرایط را بحرانی کند. افزایش حاملهای انرژی میتواند بخشی از کسری بودجه را جبران کند اما ریسک بسیار زیادی را بر اقتصاد ایران که تاکنون با آن روبرو نبوده است، تحمیل خواهد کرد.
تا زمانی که اقتصاد اولویت سیاستگذاران و مدیران ارشد کشور نباشد، کسری بودجه همچنان وجود دارد چرا که اقتصاد بسیار پیچیده است و تبدیل به اقتصاد ذینفعانه شده است. اقتصاد کشور نیازمند دگرگونی در تفکر اقتصادی است بهطوری که از یک تفکر ذینفعانه به یک تفکر رقابتی برسیم تا از منابع اقتصادی در جهت منافع اقتصادی استفاده کنیم. از سوی دیگر برای عبور از چالشهای موجود اما باید به این چرخه بسته پایان دهیم و فضایی را برای بهبود شاخصهای اقتصادی از یک طرف و پایان دادن به تحریمها از سوی دیگر آغاز کنیم. دولت در ایران به هیچوجه کارآمد نیست، دولت هرچند کوچک نیست، اما در حوزههای مورد نیاز مردم خدمتی ارایه نمیکند، بسیاری تصور میکنند مشکلات اقتصادی ریشه اعتراضات اخیر است اما من معتقدم حق انتخاب بخش مهمی از دلیل ناآرامیهاست. برای عبور از چالشها نیز باید حق انتخاب مردم مورد توجه قرار بگیرد.