عضو هیئت‌مدیره سندیکای صنعت برق، با اشاره به ظرفیت‌های بالای ایران در زمینه تبادل برق با کشورهای منطقه گفت: بیشترین صادرات برق ایران به کشور عراق صورت می‌گیرد اما متاسفانه دریافت مطالبات از این کشور با سختی‌های زیادی مواجه است.   

 پیام باقری در گفت‌وگو با «دینارنیوز» افزود: در حالی که در ایران سالانه 75 هزار مگاوات برق تولید می‌شود، حداکثر میزان مصرف در کشور به حدود 50 هزار مگاوات می‌رسد که می‌توان از این ظرفیت برای صادرات بهره برد.

 وی ادامه داد: ایران در رتبه نخست تولید برق در منطقه و رتبه چهاردهم در دنیا قرار گرفته است و از این لحاظ فاصله قابل توجهی با بسیاری از کشورهای همسایه و منطقه خود دارد.

 ویژگی‌های انحصاری ایران برای تبدیل به شاهراه برق منطقه

 باقری ادامه داد: ایران از ویژگی‌هایی برخوردار است که از نظر استراتژیک شرایطی منحصر به فرد به این کشور می‌بخشد و زمینه را برای تبدیل آن به شاهراه انرژی منطقه فراهم می‌کند.

 وی بیان کرد: ایران تنها کشوری در منطقه است که سه قابلیت را همزمان دارد؛ نخست آنکه از یک صنعت توانمند در حوزه‌های تولید انرژی، تجهیزات و خدمات فنی و مهندسی از یک سو و انرژی ارزان‌قیمت از سوی دیگر، برخوردار است. 

 مدیرعامل شرکت پارس صنعت انتقال نیرو ادامه داد: دومین مزیت ایران قرار گرفتن در منطقه‌ای است که همه کشورهای واقع در آن به انرژی برق نیاز دارند در نتیجه دولت و شرکت‌های خصوصی می‌توانند برای پوشش دادن جمعیتی 500 میلیون نفری برنامه‌ریزی کنند. 

 باقری اضافه کرد: اکنون ایران تنها به برخی از همسایگان خود برق صادر می‌کند در حالی که بسیاری دیگر از کشورهای اطراف، می‌توانند در فهرست صادراتی قرار گیرند از جمله کشورهای حاشیه خلیج فارس، آسیای میانه، هند، سوریه و لبنان.

 عضو کمیسیون انرژی اتاق ایران، موقعیت جغرافیایی و اختلاف افق و دما در فصل‌های مختلف سال را سومین ویژگی کشور دانست و افزود: این امر می‌تواند به آسانی کشور را به مرکزی برای تبادل انرژی تبدیل کند.

 عضو هیئت‌مدیره فدراسیون صادرات انرژی گفت: ایران از ویژگی‌های منحصر به فرد خود در زمینه صادرات و مبادلات برق استفاده‌ای نکرده است به گونه‌ای که کل مبادلات کشور در این حوزه در بهترین حالت به حدود دو هزار مگاوات می‌رسد.

 باقری افزود: در این شرایط حدود هزار و 400 مگاوات برق از ایران صادر و مابقی آن به کشور وارد می‌شود که صادرات به کشورهای عراق، پاکستان، افغانستان، ارمنستان، آذربایجان و ترکیه صورت می‌گیرد، واردات برق از ترکمنستان انجام شده و با ارمنستان و آذربایجان نیز برق مبادله می‌شود.

 وی ادامه داد: در عمل معمولا میزان مبادلات برق کمتر از این رقم و فقط منحصر به همسایگان است و با دیگر کشورهای منطقه تبادلی صورت نمی‌گیرد.

 عضو هیئت‌مدیره سندیکای صنعت برق اضافه کرد: این در حالی است که برای مثال پاکستان انتظار دریافت سه هزار مگاوات برق از ایران را دارد در صورتی که تنها حدود 75 مگاوات به این کشور صادر می‌‌شود، عراق نیز بارها درخواست افزایش میزان صادرات را مطرح کرده و سال‌هاست که مذاکره با عمان و امارات متحده عربی برای صادرات برق از طریق کابل‌های زیردریایی جریان دارد.

 باقری دلیل از دست رفتن فرصت‌های موجود در زمینه صادرات و مبادلات برق را انحصار این امور در دست دولت دانست و افزود: بخش خصوصی نقشی در فرایند صادرات و مبادلات ندارد و موانع و مشکلات ورود به این عرصه از پیش پای فعالان این بخش برداشته نمی‌شود چرا که وزارت نیرو به صادرات برق به عنوان راهی برای افزایش درآمد و امکان پرداخت بدهی‌های خود نگاه می‌کند.

 صدور انرژی ارزان با صادرات مواد خام

 وی در پاسخ به این پرسش که آیا مسائل سیاسی یا موضوع تحریم‌ها در این ضعف نقش داشته است یا خیر گفت: بیشتر از چنین مسائلی، مشکلات مدیریتی داخلی موثرند و امروز که مشکلات تحریم کمرنگ شده‌اند هنوز صادرات  برق افزایشی نداشته است.

 باقری بیان کرد: برای افزایش مبادلات و صادرات برق باید موانع داخلی را که در واقع به همه حوزه‌های صادرات غیرنفتی مربوط می‌شود برطرف کرد چرا که در ایران یک روز به صادرات و 364 روز به واردات اختصاص دارد.

 عضو کمیسیون انرژی اتاق ایران افزود: هر سال در روز ملی صادرات، افرادی به عنوان قهرمانان صنعت معرفی می‌شوند در حالی که بر اساس آمارهای دوره‌ای سازمان تجارت، بیشتر شرکت‌های صادراتی برتر در زمینه مشتقات نفتی یا صدور مواد خام و اولیه مانند فولاد، مس و سیمان فعالیت می‌کنند.

وی ادامه داد: صادرات چنین موادی به اقتصاد کشور لطمه می‌زند به ویژه آنکه صنایع تولیدی مواد خام و اولیه از برق ارزان‌قیمت استفاده می‌کنند و در واقع صادرات آنها به معنای صدور انرژی با قیمتی به مراتب پایین‌تر از متوسط جهانی است.

 باقری ادامه داد: چنین صنایعی با دریافت یارانه انرژی، محصولات خود را به راحتی و با قیمت بسیار پایین صادر می‌کنند در حالی که می‌توان همان میزان برق مصرفی در این بنگاه‌ها را به ارزش چندین برابر به کشورهای منطقه صادر کرد.

 مدیرعامل شرکت پارس صنعت انتقال نیرو گفت: صادرات غیرنفتی زمانی ارزشمند است که مبتنی بر انرژی غیریارانه‌ای باشد اما اکنون برای مثال نرخ خوراک گازی که در اختیار شرکت‌های پتروشیمی قرار می‌گیرد هشت و نیم سنت در ازای هر متر مربع است در حالی که همین خوراک به قیمت 40 سانت به نیروگاه‌ها تحویل داده می‌شود.

 وی بیان کرد: گرانی نرخ خوراک گاز یکی از موانعی ورود بخش خصوصی به حوزه احداث نیروگاه و صادرات برق است چرا که این امر توجیه اقتصادی ندارد. 

 این فعال اقتصادی افزود: موضوع ارائه انرژی ارزان‌قیمت به تولیدکنندگان مواد خام و مواد اولیه، شرایطی را در صنعت سیمان ایجاد کرده است که عراق مدتی ورود این محصول از ایران به خاک خود را ممنوع اعلام کرد چرا که محصولات تولیدی ایران با قیمتی ازران‌تر از سیمان تولید شده در این کشور به فروش می‌رسید.

 به گفته وی اکنون سیمان ایران با تعرفه 100 درصدی اجازه صادرات به عراق را دارد تا از دمپینگ این محصول در خاک این کشور جلوگیری شود.

 باقری گفت: در چنین شرایطی درآمد سالانه وزارت نیرو از صادرات برق حدود یک میلیارد دلار است که متاسفانه بخش زیادی از این مبلغ دریافت نمی‌شود چرا که بیشترین صادرات به عراق صورت می‌گیرد و این کشور نیز به سختی بدهی‌های خود را پرداخت می‌کند.

 عضو هیئت‌مدیره سندیکای صنعت برق بیان کرد: ایران پیش از فرا رسیدن تابستان سال جاری مجبور شد دولت عراق را به قطع برق تهدید و در مقاطعی این تهدید را عملی کند در نتیجه به دلیل شرایط استراتژیکی که برق در این کشور دارد و تبعات سیاسی‌ای که قطع درازمدت آن برجای می‌گذارد، حکومت عراق ناچار شد بخشی از بدهی خود را پرداخت کند.