عضو هیئت مدیره فدراسیون صادرات انرژی و رئیس کمیته توسعه صادرات سندیکای صنعت برق کشور با بیان اینکه قیمت تمام شده در صنعت برق بالاست، گفت: قانون حداکثر استفاده از توان داخلی به درستی در صنعت برق اجرا نمی‌شود.

پیام باقری در گفت و گو با فارس در خصوص چالش های اساسی صنعت برق گفت: صنعت برق از لحاظ درون‌زایی و برون‌گرایی و دانش‌بنیان بودن کاملاً منطبق بر اهداف اقتصاد مقاومتی است،بنابراین در واقع می‌توانیم فعل اقتصاد مقاومتی را در صنعت برق کشور به عنوان یک صنعت پیش‌رو صرف کنیم.

وی افزود: امروز با 75 هزار مگاوات ظرفیت تولید برق رتبه اول در منطقه و چهارم در دنیا را در اختیار داریم و این صنعت با در اختیار داشتن فناوری‌ها و استانداردهای قابل قبول از قابلیت رقابت‌پذیری بالایی در عرصه اقتصاد برخوردار است.

وی گفت: سهم صنعت برق از ایجاد ارزش افزوده در کل صنعت کشور حدود 14.5 درصد است که عدد قابل توجهی به شمار می‌رود و از طرف دیگر 10 درصد اشتغال کشور در صنعت برق اتفاق می‌افتد و ظرفیت برای افزایش این میزان وجود دارد.

رئیس کمیته توسعه صادرات سندیکای صنعت برق کشور با اشاره به اینکه بیش از 50 درصد تولیدات صنعت برق در بخش خصوصی اتفاق می‌افتد و در پایان برنامه ششم به 80 درصد خواهد رسید، گفت: اگر توانمندی‌های صادراتی صنعت برق را بررسی کنیم در می‌یابیم در سال 94 نزدیک به 99 درصد صادرات خدمات فنی و مهندسی کشور در صنعت آب و برق اتفاق افتاده که البته بخش بزرگی از آن در صنعت برق بوده است.

وی افزود: در این ارتباط در حال حاضر حدود 3 میلیارد دلار پروژه در دست اجرا در خارج از کشور در جریان است که به بیش از 40 کشور در قاره‌های مختلف صادرات صورت می‌گیرد.

باقری با اشاره به اینکه ایران جزو 10 کشور برتر سازنده نیروگاه در دنیا است، گفت: صادرات کالا و تجهیزات صنعت برق نسبت به آن چیزی که امروز به عنوان صادرات خدمات فنی و مهندسی و صادرات غیر نفتی اتفاق می‌افتد قابلیت ارتقا دارد و ظرفیت بالقوه در صنعت کشور بسیار بیش از اینها است. متأسفانه در همین بخش واردات کالا و تجهیزات در این صنعت بیشتر از صادرات است. این مسئله نگران‌کننده است البته این روند در حال تغییر به سمت صادرات است.

وی با اشاره به اینکه امیدواریم در سال های آینده و با تحقق برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته شاهد صعودی بودن منحنی صادراتی و نزولی بودن شاخص واردات در کشور باشیم، گفت: قصد نداریم واردات را محکوم کنیم چرا که این بخش نیز جزو نیازهای کشور است. منظور این است که ظرفیت صادراتی ما بیش از این اعدادی است که به آن دست پیدا کرده‌ایم.

میانگین شاخص نسبت دلار به حجم صادرات در صنعت برق 8 دلار است

رئیس کمیته توسعه صادرات سندیکای صنعت برق کشور ادامه داد: میانگین شاخص نسبت دلار به حجم صادرات در صنعت کشور حدود یک دلار به ازای هر کیلوگرم صادرات است،اما در صنعت برق حدود 8 دلار برای هر کیلوگرم است. بنابراین متوجه می شویم که صنعت برق یک صنعت مبتنی بر ایجاد ارزش افزوده و ارزآور است. از این‌رو تأکید بسیار زیادی برای صادرات در این بخش و آماده کردن شرکت‌ها برای استفاده از ظرفیت‌های موجود صادراتی وجود دارد.

باقری افزود: بزرگترین چالش پیش‌رو برای ورود سازندگان‌ داخلی به عرصه صادرات، بالا بودن قیمت تمام شده است. این موضوع دلایل گوناگونی دارد به هر حال با وجود اینکه صادرات شکل گرفته سطح رقابت‌پذیری ما پایین است. در این میان یکی از مسائلی که باید به آن بپردازیم و آن را رفع کنیم رقابتی کردن قیمت است.

وی افزود: پس باید بدانیم چرا قیمت تمام شده در صنعت برق بالا است، در واقع ایراد اصلی به اقتصاد این صنعت مربوط می‌شود که قیمت تمام شده انرژی برق در کشور تقریباً‌ دو برابر فروش آن است و تراز مالی همچنان به سمت منفی شدن تمایل پیدا می‌کند.

وی ادامه داد: تغییر پارادایم در صنعت برق بسیار ضروری و حساس است چرا که این تغییر پارادایم یا همان الگو باید هم در بخش خصوصی و هم در وزارت نیرو اتفاق بیفتد تا به این سمت حرکت کنیم تا تولیدکنندگان به معاملات داخلی متکی نباشند، این تغییر پارادایم سبب می‌شود فعالان صنعت با رکود مواجه شوند چرا که بخش بزرگی از صنعت برق به صورت مبادلات دولتی اداره می‌شود.

رئیس کمیته توسعه صادرات سندیکای صنعت برق کشور گفت: در واقع این مسئله که کارفرمای اصلی وزارت نیرو است یکی دیگر از خطاهای ما در بخش خصوصی و در بخش کلان صنعت برق به شمار می‌‌رود که با بروز مشکلاتی مانند تأمین منابع مالی که هم در زمان تحریم به نوعی و اکنون نیز با کاهش قیمت نفت به نوع دیگر با آن روبه‌رو هستیم مسئله به تمام ساختار صنعت برق رسوخ می‌کند و با رکودی که اکنون شاهد آن هستیم روبه‌رو خواهیم شد.

باقری با اشاره به اینکه این مسائل باعث شده حجم بازار صنعت برق کوچک شود، گفت: شرکت‌ها و کارخانه‌های ایرانی گاهی تا یک چهارم و یک دوم ظرفیت تولیدی خود کار می‌کنند این امر در شرایطی اتفاق می‌افتد که هزینه‌های بالاسری ثابت است،پس قیمت تمام شده بالا می‌رود و مجموعه این اتفاقات منجر به تعدیل نیرو و کاهش ضرب‌آهنگ تولید می‌شود. در واقع در این شرایط شرکت تولیدی مجبور خواهد شد برای حفظ شرایط خود به بازار پول وارد شود و برای حل بخشی از مشکلات تعدیل نیرو داشته باشد.

عضو هیئت مدیره فدراسیون صادرات انرژی افزود: اگر فضای کسب و کار را بررسی کنیم خواهیم دید نسبت به گزارش قبلی در این زمینه دو پله سقوط داشته‌ایم و از رتبه 118 به 120 رسیده‌ایم که البته دلیل این نزول کم‌کاری در فضای کسب و کار ما نبوده است بلکه رقبای ما با سرعت بیشتری حرکت کرده‌اند. متأسفانه قوانین حمایتی به درستی اجرا نمی‌شود.

چالش ساختار بانکی کشور و بروکراسی دیوان‌سالاری

رئیس کمیته توسعه صادرات سندیکای صنعت برق کشور ادامه داد: چالش دیگری که صنعت برق با آن دست و پنجه نرم می‌کند ساختار بانکی کشور و بروکراسی دیوان‌سالاری است. همچنین بحث تعرفه کالاهای وارداتی نیز به این چالش افزوده است، قانون حداکثر استفاده از توان داخل به درستی اجرا نمی‌شود و بسیاری از کالاهای وارداتی اقلامی است که در کشور تولید می‌شود و ما همچنان نسبت به واردات آن اقدام می‌کنیم. پس قیمت تمام شده بالا دو پیامد دارد که پیامد نخست آن این است با وجود اینکه در حوزه صدور خدمات فنی و مهندسی شرایط بهتری نسبت به صادرات کالا داریم اما شرکت‌های صادرکننده خدمات فنی و مهندسی به دلیل قیمت تمام شده بالای تولیدات داخل رغبتی به استفاده از این محصولات در پروژه‌های خارجی ندارند.

وی افزود: پیامد دوم این است که در حال حاضر برخی از سازندگان گرایش به کارهای تجاری، بازرگانی و واسطه‌گری با برند خود پیدا کرده‌اند، یعنی به جای اینکه وارد تولید شوند کالا، قطعات منفصله و کالای ساخته شده را با برند خود وارد کرده و به فروش می‌رسانند.

به گفته باقری، در واقع یکی از دلایلی که قیمت تمام شده تولیدات در کشور را افزایش می‌دهد هزینه بالای تأمین پول در کشور است که سبب خروج کشورها از حیطه رقابت‌پذیری می‌شود.