موضوع قطعی برق که از زمستان سال گذشته آغاز و در تابستان امسال تشدید شد به یکی از مهم‌ترین معضلات این روزهای صنایع ایران تبدیل شده است. در این میان بسیاری از واحدهای تولیدی در طول سه ماه گذشته ناچار به فعالیت زیر ظرفیت شده و بسیاری نیز به واسطه ماهیت فعالیت‌هایشان دچار ضرر و زیان‌های هنگفت شده‌اند. به عنوان مثال صنایعی مانند صنایع غذایی و صنایع ذوب از این رهگذر آسیب‌های بیشتری متحمل شده و سایر واحدهای تولیدی نیز به دلیل قطعی خارج از زمان بندی‌های اعلام شده ماشین‌آلات و دستگاه‌هایشان دچار خسارت شده است.

شرط تامین برق توسط واحدهای صنعتی بزرگ
در حالی که هنوز میزان دقیق خسارت قطعی برق به صنایع مشخص نشده، سعید زرندی معاون وزارت صمت روز یکشنبه از اعلام آمادگی شرکت‌های بزرگ کشور برای تامین ۱۰ هزار و ۵۰۰ مگاوات برق خبر داد و گفت: تاکنون برای ۱۳ شرکت از سوی وزارت نیرو موافقت‌نامه اصولی صادر شده است.
در همین رابطه پیام باقری نایب رییس فدارسیون صادرات انرژی ایران در گفت‌و‌گو با «جهان‌صنعت» در خصوص امکان‌سنجی تحقق تامین ۱۰ هزار و ۵۰۰ مگاوات برق از صنایع بزرگ توضیح می‌دهد: صنایعی که به صورت مگاواتی برق مصرف می‌کنند، عمدتا صنایعی زیرساختی و زیربنایی مانند فولاد و سیمان هستند که مدت‌هاست اجازه تامین و تولید برق خود را کسب کرده‌اند. به طوری که قادر باشند با احداث نیروگاه‌هایی در واحدهای خود، برق مصرفی‌شان را پوشش داده و در شرایط اضطرار از ضرر و زیان جلوگیری کنند.
در تابستان امسال نیز با توجه به خاموشی‌های گسترده و کمبود ۱۲هزار مگاواتی برق تصمیماتی در این زمینه گرفته شد تا شرکت‌های فولادی، سیمانی و صنایع زیر ساختی به طور کامل قادر به استفاده از برق مورد نیازشان نشده و میزان مصرف آنها در مقاطعی با برنامه‌ریزی کنترل یا قطع شود. دلیل اتخاذ چنین تصمیمی نیز این بود که کمبود ۱۲هزار مگاواتی برق در کشور می‌توانست بحرانی اقتصادی و اجتماعی ایجاد کند؛ به همین دلیل اولویت‌ها بر کنترل خاموشی‌ها و حل این کمبود قرار داده شد. باقری در ادامه می‌افزاید: تصمیم اخیر و مجوز احداث نیروگاه برای این صنایع که عمدتا فولادی هستند از همین‌رو است. ولی نکته بااهمیت این است که این برق در زمان‌هایی که کشور در پیک مصرف است نباید قطع شود. چراکه سرمایه‌گذاری‌های سنگینی برای احداث نیروگاه‌ها در این واحدها صورت می‌گیرد و اگر قرار باشد با وجود این کار باز هم در زمان‌های پیک مصرف، برق این صنایع قطع شود، تمامی این سرمایه‌گذاری‌ها بی‌اثر خواهد شد.
در واقع اگر برق قطع شود این صنایع که وابستگی جدی به برق، آب و گاز دارند آسیب‌های اقتصادی بزرگی می‌بینند. لذا با این الزام چنین طرحی مطرح شده و مورد استقبال قرار گرفته است. حتی آن‌طور که مطلع شده‌ام کارهای اولیه این موضوع در وزارت نیرو در حال انجام بوده و مدیرش نیز از طرف وزیر نیرو منصوب شده است.

فکر اساسی باید پنج سال پیش صورت می‌گرفت
زمستان سال گذشته که خاموشی برق اتفاق افتاد، بسیاری از کارشناسان هشدار دادند که تابستان امسال تابستان سختی از نظر تامین برق خواهد بود. به همین دلیل یکی از سوالات مهم این است که با توجه به در اولویت قرار گرفتن صنایع جهت قطعی برق، چرا در طول چند ماه گذشته راهکار مناسبی برای خروج از این مشکل از سوی مسوولان اتخاذ نشده است؟ در این رابطه نایب رییس سندیکای برق معتقد است: در صنعت برق سرمایه‌گذاری‌ها سنگین، گران و زمان‌بر است. ما از چند سال قبل نسبت به این قضیه هشدار داده بودیم؛ در واقع فکر اساسی باید پنج سال پیش صورت می‌گرفت تا امروز با این خاموشی‌ها روبه‌رو نشویم.
امروز هم اگر هر تصمیم اساسی گرفته شود اثر خود را پنج سال بعد نشان می‌دهد. یعنی نمی‌توان خاموشی‌ها را با یک حرکت سریع از بین برد و نباید به موضوع خاموشی‌ها با خوش‌بینی برخورد کرد.
باقری در ادامه تصریح می‌کند: ما در زمستان و تابستان خاموشی داریم ولی دلایل این خاموشی‌ها متفاوت است. خاموشی زمستان به دلیل کمبود گاز است و خاموشی تابستان به دلیل کمبود تولید نیروگاه‌هاست که میزان تقاضا را پوشش نمی‌دهد. این روند مشکلی جدی در حوزه گاز و برق است. کمبود گاز اثر خود را بر خاموشی‌ها می‌گذارد و نیروگاه‌ها از دریافت گاز محروم می‌شوند و با خاموشی روبه‌رو می‌شوند. حل‌وفصل این مشکلات راهکار‌هایی زمان‌بر دارد و اینطور نیست که مشکل با تصمیمی که امروز گرفته می‌شود حل‌وفصل شود. بنابراین در این خصوص نیازمند خلق منابع، نقدینگی و کارهای اساسی هستیم. یعنی چنین موضوع مهمی باید مورد توجه دولت سیزدهم و وزارت نیرو قرار بگیرد تا حتما با به کارگیری نظرات کارشناسان و صاحب نظران این مشکل حل و فصل شود.

آسیب خاموشی‌ها در دو بعد
باقری همچنین در خصوص برآوردهای صورت گرفته از میزان خسارت صنایع و واحدهای تولیدی به واسطه کمبود برق و خاموشی‌ها نیز توضیح می‌دهد: معمولا آسیب‌های وارده در دو بخش تعریف می‌شود. برخی از این آسیب‌ها مرئی و جلوی چشم ما و در سطح اصناف و آحاد مردم است و یکسری از آسیب‌ها نیز در سطح اقتصاد کلان کشور هستند که در مقابل چشم ما نیست، ولی آثار و تبعات آنها گریبانگیر اقتصاد کشور است. هر دو بعد این مساله مهم است، ولی بعد دوم به دلیل وسعت اثر‌گذاری بر اقتصاد می‌تواند از درجه اهمیت بالایی برخوردار باشد.
وی در ادامه می‌افزاید: من برآوردی از میزان آسیب‌ها ندارم، چون گزارشی را در این زمینه ندیده‌ام. قطعا خاموشی‌ها آسیب وارد کرده و به لحاظ کمی نیز پیامدهای آن گسترده بوده است. به طور مثال وقتی صنعتی به برق وابسته است از جمله صنایع ذوب، ریخته‌گری، آب‌کاری، کوره‌های القایی، سیمان‌ها و فولاد آسیب وارد شده به آنها از رهگذر خاموشی‌ها متنوع و قابل توجه است؛ به اضافه اینکه آسیب‌هایی نیز به اصناف و لوازم خانگی مردم نیز وارد می‌شود که آنها را نیز باید جزو خسارت‌های ناشی از قطعی برق دانست. همچنین این موضوع علاوه بر پیامدهای اقتصادی، آسیب‌های اجتماعی نیز در پی دارد. به همین دلیل از آنجا که هنوز مرجعی رسمی و قابل قبول میزان خسارت‌های ناشی از خاموشی‌ها را منتشر نکرده است، هنوز نمی‌توان به صورت دقیق راجع به آن اظهارنظر کرد؛ اما به طور قطع آثار اجتماعی و اقتصادی این وضعیت بسیار گسترده خواهد بود