سرنوشت نفت ایران در روزهای اخیر همواره در صدر لیست اخبار جهانی ایستاده است. درحالی که ترامپ از طرق مختلف سعی در حذف نفت ایران از بازارهای جهانی و جایگزین کردن نفت عربستان، روسیه و حتی نفت تولیدی خود با نفت ایران دارد، صادرات ایران همچنان ادامه دارد و به گفته معاون اول رییس‌جمهور‌ توقف صادرات نفت ایران توسط آمریکا ادعایی واهی و بی‌حساب است .

اسحاق جهانگیری، روز گذشته در جریان سفر به استان اصفهان با اشاره به اینکه بر اساس اعلام آمریکا، وزارت خزانه‌داری این کشور به اتاق جنگ اقتصادی علیه ایران تبدیل شده است،‌ گفت: مهم‌ترین هدف آمریکا این است که به اقتصاد ایران آسیب جدی وارد کرده و شرایط زندگی را بر مردم ایران تنگ کند تا دامنه نارضایتی‌های مردم گسترش یافته و آمریکایی‌ها بتوانند اهداف دیگر خود را نیز دنبال کنند.
وی با تاکید بر اینکه همه ما به عنوان مسوولان کشور و ملت ایران باید در مقابل راهبرد آمریکا، راهبرد مناسبی در پیش بگیریم افزود: ما باید با مقاومت،‌ برنامه‌ریزی دقیق و دقت‌نظر در اجرا بتوانیم برنامه‌های آمریکا را با شکست مواجه کرده و اقتصاد ایران را سرپا نگه داشته و زندگی مردم را از آسیب مصون نگه داریم.
معاون اول رییس‌جمهور‌ با بیان اینکه آمریکا می‌خواهد صادرات نفت به عنوان مهم‌ترین درآمد ایران را تا آبان‌ماه به صفر برساند، تصریح کرد: البته این ادعایی واهی و بی‌حساب است و عملی شدن این ادعا نیازمند آن است که کشورهای دیگر ناچیز بودن خود را در برابر آمریکا بپذیرند و تسلیم شوند.
جهانگیری ادامه داد: تلاش و برنامه‌ریزی ما باید در نقطه مقابل اقدام‌های آمریکا باشد و باید تلاش کنیم نفت مورد نیاز کشور را تولید و مازاد آن را صادر کنیم.
معاون اول رییس‌جمهور‌ عنوان کرد: هدف دیگر آمریکا این است که از صادرات کالاهای مهم صنعتی ایران جلوگیری کند و از صادرات ۴۵ میلیارد دلاری کالای غیرنفتی کشور نظیر فولاد، مس و صنایع پتروشیمی ممانعت به عمل آورد.
وی با اشاره به فشارهای آمریکا تصریح کرد: اگر موفق به صادرات شویم هدف بعدی آمریکا این است که اجازه ندهد به منابع مالی حاصل از صادرات خود دست پیدا کنیم و در این مورد نظام بانک جهانی را تحت فشار قرار دهد تا جابه‌جایی پول برای ایران غیرممکن باشد که البته ما برای این مشکل نیز راهکارهایی پیدا کرده‌ایم که با کشورهای اروپایی، چین و روسیه مذاکراتی انجام شده تا بتوانیم جابه‌جایی پول را به خوبی به انجام برسانیم.
جهانگیری با ابراز تاسف از کسانی که در این شرایط به دنبال سودجویی هستند، گفت: متاسف می‌شویم وقتی که ملت ایران در برابر دشمنی مثل آمریکا مبارزه می‌کند،‌ عده‌ای در داخل کشور به دنبال آن هستند که چگونه می‌توانند جیب ملت را غارت کنند که البته با این عده قلیل هم به شکل مناسب برخورد خواهد شد.

حمایت‌ 5 قدرت جهان از نفت ایران
این اتفاق درحالی رخ داده است که ترامپ از مشتریان ایران خواسته بود خرید نفت از ایران را تا آبان ماه به صفر برسانند که البته با مخالفت بسیاری از کشورها رو‌به‌رو شد. حدود یک هفته بعد از تصمیم ترامپ پنج کشور حاضر در توافق برجام در بیانیه‌ای مشترک در وین از ادامه فروش نفت و گاز ایران در بازارهای جهانی حمایت کردند.
پنج کشور باقیمانده در توافق هسته‌ای با ایران، روز ۱۵ تیرماه اعلام کردند که با وجود تهدید ناشی از تحریم‌های آمریکا پس از خروج آمریکا از برنامه جامع اقدام مشترک (برجام)، آنها از حق ایران برای صادرات نفت و گاز حمایت می‌کنند. سه قدرت اروپایی (انگلیس، فرانسه و آلمان) به همراه روسیه و چین در بیانیه‌ای مشترک به همراه ایران اعلام کردند که پنج کشور حاضر در توافق هسته‌ای، به همکاری اقتصادی با ایران از جمله ادامه صادرات نفت و گاز و دیگر محصولات انرژی متعهد می‌مانند.

تحریم بی‌اثر آمریکا علیه نفت ایران
در این راستا یکی از مدیران ارشد شرکت ساینوپک چین نیز اعلام کرد که تحریم‌های آمریکا ضد ایران، تاثیری بر واردات نفت چین از ایران نخواهد داشت. به گفته وی پالایشگران چینی برای خرید نفت از ایران، از نفتکش‌هایی استفاده می‌کنند که تعاملی با آمریکا ندارند بنابراین، با وجود تصمیم آمریکا برای بازگرداندن تحریم‌ها ضد ایران، واردات نفت چین از ایران آسیبی نخواهد دید.
این مدیر ساینوپک همچنین اعلام کرد در صورتی که دولت چین برای واردات نفت از آمریکا تعرفه ۲۵ درصدی وضع کند، پالایشگران چینی خرید نفت از ایالات متحده را متوقف می‌کنند.
همچنین هند اعلام کرد تحریم‌های آمریکا را که تهدید کرده علیه کشورهایی که پس از چهارم نوامبر به خرید نفت ایران ادامه‌ می‌دهند، وضع خواهد کرد به رسمیت نمی‌شناسد. سونجای سوتهیر، یکی از مقامات وزارت نفت هند گفت‌: هند تحریم‌های یک‌جانبه را به رسمیت نمی‌شناسد و تنها تحریم‌هایی را رعایت می‌کند که از سوی سازمان ملل متحد تصویب شده‌اند.
ژاپن و کره‌جنوبی نیز برای پیشگیری از پیامدهای منفی تحریم‌های ضدایرانی آمریکا، با دولت ایالات متحده مذاکره می‌کنند.یوشیهیده سوگا، دبیر هیات دولت و سخنگوی دولت ژاپن، اعلام کرد ژاپن و آمریکا اکنون در حال مذاکره درباره بازگشت تحریم‌های آمریکا ضد ایران هستند. ما پیامد اقدام آمریکا را با دقت زیر نظر داریم و تمایل داریم با کشورهای درگیر، از جمله آمریکا، مذاکره کنیم تا هیچ پیامد منفی برای شرکت‌های ژاپنی ایجاد نشود.یکی از مسوولان وزارت انرژی کره‌جنوبی نیز اعلام کرد دولت این کشور برای دریافت معافیت از تحریم‌های آمریکا، به مذاکره با واشنگتن ادامه می‌دهد.حتی خبری مبنی بر توقف واردات نفت ایران توسط کره منتشر شد که توسط سفارات این کشور تکذیب شد.
ماهاتیر محمد نخست‌وزیر مالزی نیز در دیدار روز گذشته خود با معصومه ابتکار فرستاده ویژه حسن روحانی و معاون رییس‌جمهور‌ بر تداوم همکاری‌های دو کشور ایران و مالزی تاکید کرد.
از سوی دیگر وزیر انرژی روسیه در واکنش به اخباری مبنی بر اعمال فشار آمریکا برای توقف صادرات نفت ایران‌ گفت: کشورش توافق با ایران برای واردات نفت خام در قبال کالا را از منظر حقوقی ارزیابی خواهد کرد. الکساندر نواک گفت: تفاهمنامه‌ای که با ایران در سال ۲۰۱۴ امضا کردیم، همچنان به قوت خود باقی است. توافق تهاتر نفت در برابر کالا از سال گذشته آغاز شد و روسیه و ایران توافق کردند ایران صادرات ۱۰۰ هزار بشکه در روز نفت به روسیه را در قبال دریافت کالاهای مختلف آغاز کند. امسال نواک درباره تمدید این مکانیسم به مدت پنج سال صحبت کرد.

نفت ایران جایگزین ندارد
این درحالی است که بسیاری از کارشناسان معتقدند اوپک ظرفیت مازاد برای جایگزینی افت تولید نفت ایران را ندارد و رییس‌جمهور‌ آمریکا باید سیاست خود را در قبال ایران تغییر دهد.هنگامی که تحریم‌ها علیه ایران در ماه نوامبر اجرایی شوند، تولیدکنندگان نفت ظرفیت لازم برای جبران افت تولید این کشور را در اختیار ندارند. اگر ترامپ در توقف کامل صادرات نفت ایران موفق شود، تولیدکنندگان نفت باید عرضه روزانه دو میلیون و ۷۰۰ هزار بشکه نفت ایران را جایگزین کنند. این حفره‌ای بزرگ است که پر کردن آن دشوار است.اگر تولیدکنندگان نفت نتوانند این کار را انجام دهند، هزینه‌ها جهش می‌یابند. طبق اعلام بانک آمریکا- مریل لینچ، در صورت توقف کامل صادرات نفت ایران و ناتوانی عربستان از جبران این کاهش تولید، قیمت نفت به ۱۲۰ دلار برای هر بشکه می‌رسد.بانک آمریکایی مریل لینچ در یادداشت تحقیقاتی نوشت: از نظر ما تحریم‌های قبلی به این دلیل ممکن شد که تولید شیل آمریکا با روند پرشتابی رشد کرد و تولید و صادرات لیبی بهبود یافت و جایگزین بخشی از عرضه ایران به بازار شد. به علاوه سایر اعضای اوپک از ظرفیت تولید شناور برخوردار بودند و تقاضای جهانی برای نفت تقریبا راکد بود اما اکنون پیش‌بینی می‌شود تعادل در عرضه و تقاضای نفت جهانی به مدت یک سال و نیم با کمبود ساختاری مواجه شود.
به بیان دیگر اگر عربستان قادر به پر کردن جای خالی نفت ایران در بازار نباشد، دولت آمریکا احتمالا از سیاست به صفر رساندن صادرات نفت ایران عقب‌نشینی خواهد کرد. در حال حاضر شکاف میان عرضه و تقاضا بسیار کم است و هر گونه شکاف عرضه‌ای بسیار بزرگ خواهد بود. قطع صادرات نفت ایران در وضعیت فعلی بازار نفت، موجب افزایش شدید قیمت‌ها خواهد شد؛ امری که دولت ترامپ احتمالا قادر به تحمل آن نخواهد بود.