تعهدات ارزی روحانی به مردم و فعالان اقتصادی
حسن روحانی، رئیسجمهوری در گفتوگوی زنده تلویزیونی در چند بخش از جمله خروج آمریکا از برجام و آغاز تحریمهای یکجانبه آمریکا علیه ایران، روابط خارجی ایران، بسته جدید ارزی، احتمال تنش و جنگ در منطقه خارمیانه سخن گفت. او در این گفتوگو نوسانات ارزی اخیر در کشور را ریشهیابی کرد و از نقدینگی، مساله تغییر انتظارات و اعتراضات و همچنین محدودیت دسترسی به منابع ارزی به واسطه اختلالات در روابط بانکی به عنوان ۳ منشا آن یاد کرد.
روحانی همچنین تاکید کرد که دولت در تعیین نرخ ارز دخالتی نخواهد کرد و عرضه و تقاضا قیمت آن را مشخص میکند. او متعهد شد که دولت ارز کالاهای اساسی را با نرخ ۴۲۰۰ تومان تامین خواهد کرد. رئیس جمهور تاکید کرد که ورود سکه و واردات طلا بدون مالیات ارزش افزوده آزاد خواهد بود. روحانی همچنین متعهد شد که بانک مرکزی سپرده های ارزی را تضمین و سود آن را با ارز به سپرده گذاران پرداخت خواهد کرد. او درعین حال با توجه به برخی سخنان مبنی بر احتمال جنگ با صراحت تاکید کرد که نشانهای از جنگ نمیبیند.
مشکلات ارزی و اقتصادی
رئیسجمهور در بخش سوم این گفتوگو که به مسائل ارزی و مشکلات اقتصادی اختصاص داشت، با بیان اینکه برخی مشکلات و بیماریهای اقتصادی داریم که مربوط به این دولت و دولت قبل هم نیست، بلکه مربوط به پیش از انقلاب و برخی پس از انقلاب است، افزود: سالهاست مشکلاتی در بانکها و موسسات اعتباری به صورت مزمن وجود دارد که در شرایطی بروز و ظهور مییابد. روحانی ادامه داد: حجم زیاد نقدینگی از دیگر مواردی است که با حرکت خود به سمت بازارها مشکلاتی را ایجاد میکند و این موضوع به این علت است که اعتماد مردم نسبت به آینده به عللی متزلزل میشود. روحانی همچنین میزان دسترسی به ارز و روابط بانکی با جهان و تغییر مساله ورود اسکناس و طلا به ایران را از دیگر عللی دانست که توقعات و انتظارات تورمی را تغییر میدهد و شرایط جدیدی را ایجاد میکند. رئیسجمهور اضافه کرد: در آغاز دولت یازدهم قیمت ارز به گونهای کاهش یافت که در پی آن بودیم تا جلوی این کاهش را بگیریم و علت آن این بود که مردم به آینده امیدوار و خوشبین بودند و میدانستند روابط ما با جهان در حال بهتر شدن است و سرمایهها وارد کشور و شرایط اقتصادی بهتر میشود.
روحانی ادامه داد: برخی از منابع ارزی ما نیز در مذاکراتی که داشتیم آزاد میشد و همه اینها دست به دست هم داد و شرایط خوبی را به وجود آورد.
رئیسجمهور با بیان اینکه مشکل ارزی از طریق دو عامل در دی ماه پارسال آغاز شد، گفت: ۵ دی پارسال اعتراضاتی از یک شهر آغاز شد و به شهرهای دیگر سرایت کرد. رئیسجمهور گفت: سوءاستفادهها را اگر از لحاظ سازوکار و مدیریتی نتوانیم کنترل کنیم، با دادگاه و پلیس امکانپذیر نیست. روحانی افزود: بعضیها دنبال اغتشاش و سوءاستفاده بودند، هر چه بوده مهار شد و مردم هم احساس کردند اگر اعتراض بحقی دارند، عدهای دارند سوءاستفاده میکنند و مردم کاملا با دولت همکاری کردند، این فعالیت و حضور مردم به داخل یک علامت مثبت داد، اما متاسفانه خارجیها و مخصوصا آمریکاییها فکر کردند با فشار بیشتر میتوانند مشکلات اجتماعی و اقتصادی ما را بیشتر کنند. وی گفت: ۲۲ دی ماه ۹۶ ترامپ اعلام کرد اگر دیگران نیایند من به تنهایی از برجام خارج میشوم. رئیسجمهور افزود: پس از آن هم حوادث داخلی و هم خارجی دست به دست هم دادند و یک نگرانی برای جامعه به وجود آوردند و از آن طرف هم روابط بانکی ما با دنیا یک مشکلاتی پیدا کرد؛ از زمانی که ترامپ روی کار آمد با شعارهایی که داد و با فشارهایی که آورد با تهدیداتی که کرد همه اینها با هم کنار هم قرار گرفت و در فروردین یک التهاب بزرگ را شاهد بودیم و یک جهش ایجاد شد. حسن روحانی گفت: بر همین مبنا تصمیماتی اتخاذ شد تا این التهاب کنترل شود. این التهاب قابل کنترل بود اگر همه با هم همکاری میکردند، یعنی خریدار ارز، فروشنده ارز، صراف، بانک، واردکننده و صادرکننده اگر همه با هم در کنار هم قرار بگیریم طرح میتواند به موفقیتهای خوبی برسد. وی افزود: ما به مردم گفتیم هر چه میخواهید وارد کنید ما به شما با یک قیمت مناسب ارز میدهیم البته قیمت ۴۲۰۰ تومانی که ما گفتیم به طور طبیعی بر مبنای تفاضل تورم افزایش پیدا خواهد کرد اما عدهای هم آمدند و ارز گرفتند و سوءاستفاده کردند. جنس را وارد نکردند یا بخشی از جنس را وارد کردند و بخشی از آن را در بازار آزاد فروختند و مشکلات دیگری پیش آمد.
رئیسجمهور گفت: بنابراین طرح به گونهای شد که در کنارش رانت و فساد به وجود آمد. این همزمان شد با اردیبهشت و اعلام آمریکا مبنی بر خروج از برجام و این دو در کنار هم قرار گرفتند. روحانی افزود: در خرداد به این ذهنیت رسیدیم که روند بسته پیشنهادی ارز در شرایط فعلی دیگر کارآیی ندارد. در شرایط جدیدی که ما پیدا کردیم و هم سوءاستفادههایی که انجام میگیرد، این سوءاستفادهها را اگر از لحاظ ساز و کار و مدیریتی نتوانیم کنترل کنیم، با دادگاه و پلیس امکانپذیر نیست؛ یک بخشی از آن را میشود با اینها برخورد کرد ولی نمیشود همه موارد را با پلیس و دادگاه حل کرد و باید آنها را کنترل کنیم.
دولت در تعیین نرخ ارز صادراتی دخالتی نمیکند
رئیسجمهور گفت: دولت در تعیین نرخ ارز در بازار ثانویه دخالتی نمیکند، چرا که بازار براساس عرضه و تقاضا کنترل میشود. روحانی افزود: فهرست اقلام ممنوع را قبلا اعلام کردهایم آن اقلام در جای خود باقی میماند. وی گفت: اقلام بر مبنای چارچوبی که اعلام شده است به بانک مرکزی معرفی میشوند و بانک مرکزی ارز در اختیار آنها قرار میدهد.
رئیسجمهور اظهار کرد: ارز به این صورت در میآید که یک بخشی از آن ۴۲۰۰ تومانی است که ما متعهدیم آن را تامین کنیم و بخش دیگر در بازار آزاد میرود و قیمت آن در این بازار مشخص میشود. روحانی افزود: در روزهای آینده بازار خودش را پیدا میکند و ممکن است تا یک هفته طول بکشد ولی ارز میآید در بازار آزاد و نرخ متعادلی پیدا میکند. رئیسجمهور گفت: ما وارد بازار آزاد نمیشویم و در این نرخ دخالتی نمیکنیم به این دلیل که همه ارز صادراتی در این بازار میآید و بازار را با عرضه و تقاضا کنترل میکند. روحانی افزود: از امروز فعالیت صرافیها و ورود طلا آزاد میشود، بدون گمرک و مالیات ارزش افزوده، بنابراین قدری در کار تسریع میشود. رئیسجمهور در تبیین بسته ارزی جدید دولت گفت: از فردا صرافیها میتوانند در چارچوبی که بانک مرکزی به آنها اعلام میکند ارز را در اختیار متقاضیان قرار دهند و بانک مرکزی باید موارد را مشخص کند. روحانی افزود: حدود ۳۶ مورد نیازمندیهای ارزی مردم مشخص شده است و اسکناس این ارز در صرافیها موجود خواهد بود. وی گفت: قبلا اگر مردم اسکناس ارز خود را به بانک ارائه میکردند این قاچاق و ممنوع بود اما از فردا قاچاق نیست و مردم میتوانند ارز خود را به بانک ارائه کنند، همین طور قبلا بانک معادل این ارز را به ریال محاسبه میکرد و به مشتری میداد اما الان در بسته جدید، هر کسی اسکناس ارز خود را در بانک سپردهگذاری کند بانک مرکزی به عهده میگیرد که بانک همان ارز را با سودی که اعلام میشود به مشتری تحویل دهد و در این زمینه دولت و بانک مرکزی متعهد است. رئیس جمهور افزود: همه اینها در کنار هم میتواند بازار را متعادل کند به این دلیل که ما به اندازه کافی ارز مورد نیاز جامعه را داریم البته در تمام این طرحها دولت و مردم باید در کنار هم قرار بگیرند.
تفاوت اساسی بسته ارزی جدید با گذشته
به گزارش خبرگزاری صداوسیما، رئیسجمهور با بیان اینکه وقتی مردم نگران شرایط آینده هستند مشکلاتی ایجاد میشود، از این رو به فکر بسته پیشنهادی جدید افتادیم، گفت: از خرداد ماه در دولت و ستاد اقتصادی میخواستیم بسته را آماده کنیم که به علت شرایط موجود در کشور و مباحث فوتبال و جامجهانی و مقداری هم به خاطر آماده سازی بسته ارزی دست نگه داشتیم. روحانی با اشاره به اینکه بسته جدید کاملا با بسته گذشته تفاوتهای اساسی دارد، گفت: در بسته گذشته بانک مرکزی بار سنگینی از تعهدات را بر دوش داشت و قیمت ارز را تعیین و ایجاد رانت میکرد و مشکل داشت ولی در شرایط فعلی بانک مرکزی نقش سبکتری دارد و امروز در بانک مرکزی برای کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی متعهد شده است که با قیمت متعادل یا ثابت از فردا ارز پرداخت کند . رئیسجمهور با بیان اینکه قبل از جلسه وزارت جهاد و صمت توافقات خود را انجام دادند و فهرست جدید به بانک مرکزی اعلام میشود، گفت: بر اساس آن فهرست مردم باید اعتماد کنند که نوسانات ارزی تاثیری ندارد و ارز با قیمت مناسب پرداخت میشود .