محمد جواد ظریف که این روزها مذاکرات برجامی با کشورهای اروپایی را دنبال می‌کند، با حضور در جمع فعالان بخش‌خصوصی با نیازها و خواسته‌های اقتصادگردانان در زمینه دیپلماسی اقتصادی آشنا شد.
نشست هیات نمایندگان اتاق ایران با سخنرانی پیش از دستور محسن حاجی‌بابا آغاز شد و پس از آن با ورود وزیر امور خارجه و سخنرانی غلامحسین شافعی رئیس اتاق ایران وارد دستور جلسه شد.
محمدجواد ظریف ابتدا در جایگاه شنونده به سخنان فعالان اقتصادی از بخش‌های مختلف گوش سپرد تا با مشکلات بخش‌خصوصی در روابط بیین‌المللی به خصوص پس از خروج آمریکا از برجام آشنا شود.

مشکلات بیمه‌ای تولیدکنندگان
محسن حاجی‌بابا، عضو هیات نمایندگان اتاق ایران در نطق پیش از دستور در سی‌وهفتمین نشست هیات نمایندگان به مشکلات حوزه تولید در ارتباط با سازمان تامین اجتماعی پرداخت. او در پنج مورد خطاب به سازمان تامین اجتماعی گفت:
1-انتظار داریم سازمان تامین اجتماعی در سال 1397 مانند سال گذشته، دفاتر یک سال را مورد بررسی قرار دهد.
2- این بخشنامه و توافق دائمی باشد و نیازی به ابلاغ هر ساله نداشته باشد.
3- اگر به هر دلیلی دفاتر واحدهای تولید در سال‌های گذشته بررسی نشده، رسیدگی به این دفاتر عطف به ماسبق نشود.
4- تاکید بر رسیدگی دفاتر بر مبنای حقوق و کارکنان این واحدها صورت گیرد، مگر اینکه کارکنان واحدها شکایت کنند؛ در صورت شکایت، حقوق شاکی مورد رسیدگی قرار گیرد.
5-عملکرد مدیران و مسئولان شعبی که از موارد فوق تخلف کنند، نظارت و رسیدگی شود.

تصمیمات سیاسی و اقتصادی هم‌راستا شود
غلامحسین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران در نشست سی‌وهفتم هیات نمایندگان اتاق ایران گفت: رویکرد خوب وزارت امور خارجه در اهمیت دادن به دیپلماسی اقتصادی و پیوند خوب آن با دیپلماسی سیاسی و توجه به مشارکت بخش خصوصی جای تقدیر دارد.
رئیس پارلمان بخش‌خصوصی با اشاره به مشکلات ساختاری اقتصاد ایران اظهار داشت: سال‌هاست که در ایران نوآوری و خلاقیت منشأ و موتور خلق ثروت نیست و به‌جای آن واسطه‌گری و فروش ثروت‌های طبیعی منبع اصلی خلق ثروت هستند به همین علت اقتصاد ما با مشکلات جدی مواجه است.
وی ادامه داد: باید اذعان داشت که اقتصاد ما دچار نارسایی‌های اساسی و ساختاری است که ایجاد تنش‌های سیاسی و ایجاد سایه تحریم‌ها بر سر کشور طی چند سال اخیر صرفاً این نارسایی‌ها و مشکلات ساختاری را عیان‌تر و آشکارتر به نمایش گذاشت. همانظور که مقام معظم رهبری فرمودند: نباید مسائل اقتصادی کشور را به برجام و امثال آن گره زد.
شافعی افزود: مسائل و مشکلات اقتصادی در داخل کشور نباید به‌گونه‌ای طراحی و موردبحث قرار گیرد که گویی علت‌العلل تمام مشکلات، تحریم‌ها بوده و با رفع این تحریم‌ها اقتصاد شکوفا خواهد شد. متأسفانه باید گفت باگذشت 12 سال از تحریم‌های هسته‌ای اقدامات سازنده‌ای برای حل مشکلات ساختاری در حوزه اقتصاد کشور انجام نشده است. پس از توافق صورت گرفته با کشورهای مقابل، بازهم فرصت داشتیم تا با اتخاذ سیاست‌های صحیح، به‌موقع و با تکیه‌بر فرمان اقتصاد مقاومتی مقام معظم رهبری دست به اقدامات اساسی و اصلاحات ساختاری و اساسی برای تقویت اقتصاد بزنیم.
رئیس اتاق ایران خطاب به وزیر امور خارجه گفت:‌ امروز امنیت و اقتدار سیاسی کشورها در دنیا صرفاً به توان نظامی و تسلیحاتی آن‌ها گره نخورده است بلکه ارتباط نزدیکی به توان اقتصادی و تولیدی و صادراتی آن‌ها نیز دارد. امروزه جذب سرمایه بدون حضور در جریان گسترده و پویای جهانی‌شدن اقتصاد (با هر عقیده‌ای که نسبت به آن داشته باشیم) ممکن نیست. برای چنین حضوری باید بر اتحادیه‌های منطقه‌ای کوچک و بزرگ تکیه زد.
وی، خروج ترامپ از برجام را یک بزنگاه تاریخی پیش روی دولتمردان دانست و گفت: اتخاذ تصمیمات صحیح و به‌موقع برای به‌سلامت عبور کردن از این بزنگاه در این لحظه مهم تاریخی می‌تواند تضمینی مهم به‌جامعه و مردم جهت دستیابی به آینده‌ای روشن و همراهی آن‌ها با دولتمردان باشد. کشور نیازمند اصلاح و بازبینی تصمیمات گذشته خود است نباید مردم را ناامید کرد باید از فرصت سوزی طولانی گذشته دست بکشیم. دفاع و تکیه‌بر تداوم روندهای موجود اقتصاد، کشور را به نقاط نامطمئن‌تر سوق خواهد داد.
شافعی گفت: سال‌هاست که تصمیم گیران تصمیمات سخت اما اثرگذار که منافع بلندمدت کشور و مردم را تأمین می‌کند را با تعویق انداخته‌اند و صرفاً با نگاهی کوتاه‌مدت و تصمیماتی آسان‌تر اقدام به تصمیم‌گیری و ارائه راهکار کرده‌اند. وضعیت خطیر کشور در زمان حال دیگر مجال فرصت سوزی را ندارد و باید تن به تصمیمات سخت اما اثربخش داد. باید دیگر قبول کنیم که شرایط غیرعادی را هیچ‌گاه نمی‌شود با تصمیمات عادی مدیریت کرد.
رئیس اتاق ایران ادامه داد: نظام تصمیم‌گیری اقتصادی ما نیازمند اصلاح است. تصمیمات وزارت خارجه و نظام تصمیمات اقتصادی کشور هم‌راستا باهم و در جهت تقویت و افزایش اقتدار اقتصادی و سیاسی کشور حرکت کنند. باید ثبات سیاسی به کشور بازگردد و در یک فضای امن سیاسی و مبتنی بر اعتماد برای افزایش توان تولیدی و اقتصادی کشور کوشید تا شاهد حفظ هر چه بیشتر قدرت کشور خود در منطقه و جامعه بین‌الملل باشیم. راه‌حل برگشت آرامش و حفظ امنیت از مسیر افزایش توان اقتصادی کشور می‌گذرد. با تصمیمات منفعل مقطعی و کوتاه‌مدت دیگر نمی‌شود با مشکلات فعلی روبرو شد. به فرمایش مقام معظم رهبری در قضایای بعدی باید مراقب بود تا این تجربه‌ها تکرار نشوند و از یک سوراخ دو بار گزیده نشویم.
وی اظهار داشت: توقع به‌جا و منطقی ما این است که در شرایط پیش رو و در مقابل مضیقه‌هایی که برای فعالان اقتصادی کشور ایجاد می‌شود، شرایط سهل برای مقابله را برای آن‌ها فراهم کنیم. راه مقابله با تحریم‌ها فراهم کردن تسهیلات در کسب‌وکار فعالان اقتصادی است نه اینکه هر چه تحریم‌ها افزایش یابد بندهای جدیدی به دست خود بر پای فعالان اقتصادی بسته شود.
رئیس پارلمان بخش خصوصی بیان داشت: رفع مشکلات داخلی با فراهم نمودن شرایط مقابله با تحریم‌ها، ابتدایی‌ترین کاری است که باید انجام شود. ما مصرانه خواستاریم که تسهیل در مقابل تحریم را در فعالیت‌های اقتصادی در همه ابعاد سرلوحه کار قرار دهیم.

تحریم‌های بانکی مانع اصلی توسعه صادرات است
جمال رازقی رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی شیراز در خصوص مسائل و مشکلات صنعت و تحریم‌های خارجی بیان کرد: در حال حاضر تحریم‌ اقتصادی و تحریم بانکی دو معضل عمده فعالان اقتصادی است که باعث شده بسترهای لازم برای خروج سرمایه از کشور فراهم نشود.
او با انتقاد از عملکرد دولت در این خصوص افزود: متاسفانه تا کنون اقدام شایسته‌ای از سوی مسئولان انجام نشده و کاهش اعتماد سرمایه‌گذاری خارجی و محدودیت‌های صادراتی تنها گوشه‌ای از اثرات ناشی از تحریم‌های بانکی در وضعیت فعلی است.

اقتصادی داریم که همه به هم بدهکارند
علی سنگینیان عضو هیئت نمایندگان اتاق ایران طی سخنرانی در این نشست گفت: مشکلات نظام بانکی این روزها بر کسی پوشیده نیست و متاسفانه در فضای اقتصادی زندگی می‌کنیم که دولت به بانک‌ها، بانک‌ها به بانک مرکزی، تامین اجتماعی به بیمارستان‌ها و به این ترتیب همه به هم، بدهکار هستند. حجم این بدهی‌ها آنقدر بزرگ شده است که ادامه فعالیت جاری کسب و کارها را با مشکل مواجه کرده است.
او در توضیح علت ایجاد این چرخه بدهی‌ها بیان کرد: دلیل این امر کسری بودجه دولت، تلاش دولت برای جبران این کسری، ایجاد تعادل در بودجه از محل نپرداختن سهم صندوق‌های بازنشستگی و تامین اجتماعی، فروش اوراق مشارکت، استقراض از بانک مرکزی و... بوده است.
سنگینیان تصریح کرد: متاسفانه دولت با هدف ایجاد این تعادل، عدم ثبات را به دیگر بخش‌ها سرایت داده و کشور دچار سنت غلطی شده است که همه از هم قرض می‌گیرند.
به اعتقاد عضو هیات نمایندگان اتاق ایران، این عدم تعادل در کشور، اثرات جبران‌ناپذیری ابجاد کرده است؛ بطوریکه در حال حاضر بانک سودده در کشور نداریم و در شرایطی هستیم که حتی با پول هم نمی‌توانیم پول دربیاوریم. از طرفی تلاش بانک مرکزی برای کاهش نرخ سود بین ‌بانکی، سبب شکل‌گیری شکاف دارایی و بدهی در بانک‌ها شده است و این نگرانی وجود دارد که نظام مالی دچار فروپاشی شود.
عضو هیئت نمایندگان اتاق ایران در پایان اظهار کرد: در حال حاضر درآمد‌‎ها، کفاف بدهی‌ها را نمی‌دهد و اقتصاد کشور به شکلی است که کالاهای عادی مثل ماشین یا موبایل جزو کالاهای سرمایه‌ای محسوب می‌شوند. علاوه بر این هرکس بنابر سلیقه خود نه براساس مکانیزم بازار، ادامه در صفحه 7
تلاش می‌کند تا بازار را کنترل کند.

هشدار کاهش فروش نفت
رضا پدیدار عضو کمیسیون انرژی اتاق ایران که سخنرانی خود را با موضوع مسائل صنعت نفت ایران و تحریم‌های خارجی ارائه داد، نسبت به کاهش فروش طلای سیاه هشدار داد و بیان کرد: قبل از طرح موضوعات اصلی مرتبط با شرایط تحریم جدید، انتظار می‌رود که تیم اقتصادی و دیپلماسی کشور از یک طرف و از طرف دیگر حمایت اتحادیه اروپا از حفظ برجام بتواند از بحران در حال وقوع جلوگیری کند.
بنابر گفته‌های عضو کمیسیون انرژی اتاق ایران، با تحقق فصل جدید تحریم‌ها در سطح وسیع، احتمال می‌رود با کاهش خرید قریب به 700هزار تا یک میلیون بشکه نفت مواجه شویم که تبعات بسیاری در تمامی بخش‌های اقتصادی خواهد داشت.
پدیدار با بیان این موضوع که واردات، نیاز و زیربنای اقتصاد است در پایان پیشنهاد داد تا با کاهش درآمدهای نفتی و توقف تولید، به دنبال ایجاد بازارها و مشتریان جدیدی در خارج باشیم. ضمن اینکه باید اعتقاد، اعتماد و باور به بخش خصوصی تقویت شود.

به آینده اقتصاد ایران امیدوار باشیم
محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه در واکنش به اظهارات فعالان بخش خصوصی در مورد وضعیت بحرانی اقتصاد ایران، بسته شدن راه تنفسی بنگاه‌های تولیدی و صنعتی، افزایش شدید نرخ ارز و قطع روابط اقتصادی شرکت‌های بزرگ اروپایی و آسیایی با ایران، خواستار پایان دادن به پیش‌بینی‌های «خودتحقق‌پذیر» شد و تأکید کرد: آنچه امروز توسط فعالان اقتصادی پیش‌بینی شود، فقط یک فکر نیست بلکه می‌تواند به راحتی عملیاتی شود.
وی با اشاره به این مطلب که برخی از دلواپسان، قدرت کشورها را تنها به قدرت نظامی هر کشوری محدود می‌کنند، گفت: درست است که قدرت نظامی مهم است اما زمانی که تعداد قایق‌ها، تعداد توپ‌های مستقر در این قایق‌ها و برد آن توپ‌ها اهمیت داشت مربوط به قرن 18 میلادی می‌شود و از قرن بیستم، قدرت اقتصادی عامل پیشرفت و عقب‌ماندگی کشورها شد.
ظریف ادامه داد: امروز از قدرت اقتصادی هم فراتر رفته‌ایم و آنچه حرف اول را می‌زند، نفوذ کلام است.
وزیر امور خارجه کشور در ادامه به عنصر «بدنامی» که در دوران تحریم گذشته گریبان گیر ایران بود اشاره کرد و افزود: در آن ایام هر شرکت خارجی که قصد همکاری با ایران داشت باید هزینه بدنامی را هم می‌پرداخت اما در وضعیت کنونی این هزینه را شرکت‌هایی باید بپردازند که قصد همکاری با آمریکا را دارند. شاید در کوتاه‌مدت این موضوع چندان حائز اهمیت نباشد اما در طولانی‌مدت به نفع ما خواهد بود.
وی رو به آنهایی که باور دارند با خروج آمریکا از برجام باید منتظر شکست برجام باشیم، تصریح کرد: این فکر به طور کامل اشتباه است؛ در طول همه این سال‌ها، آمریکا بارها از توافقات و معاهدات مختلف خارج شد، آیا این اقدام به معنای اشتباه بودن آن معاهدات بود؟ واضح است که نه. پس امروز نباید امید را از دست داد و با دست خود برجام را به مرحله شکست برسانیم.
ظریف یادآور شد: اگر خود ما از آینده اقتصاد ایران ناامید شویم دیگر هیچ امیدی به اقتصادهای دیگر نیست که بخواهند با اقتصاد ایران همکاری کنند. فراموش نکنیم که این بار اتحادیه اروپا پشت ماست و از تحریم‌های اروپا که حتی در دوران گذشته سخت‌تر از تحریم‌های آمریکا بود، خبری نیست.
وزیر امور خارجه کشور از اقدامات تحریک‌آمیز برخی نسبت به خروج آمریکا از برجام انتقاد کرد و گفت: این عده فراموش کرده‌اند که در گذشته مدام می‌گفتند برجام هیچ‌چیز برای ما نداشته است.
وی هدف آمریکا از این تحریم‌ها را خروج ایران از برجام دانست و تصریح کرد: این طور نیست که ایران به هر قیمت در برجام بماند اما لازم است تا آنجا که می‌توانیم از مواضع خود دفاع کنیم. در حال حاضر همه کشورها به غیر از آمریکا، سه کشور حوزه خلیج‌فارس و رژیم صهیونیستی، حامی حفظ برجام هستند. حتی کانادا نیز از این موضوع حمایت می‌کند.
ظریف همچنین از پیشنهاد بخش خصوصی در مورد همکاری با شرکت‌های کوچک و متوسط اروپایی نیز استقبال کرد و گفت: موتور محرک اقتصاد، بنگاه‌های کوچک و متوسط هستند. این شرکت‌ها حتی می‌توانند جایگزین شرکت‌های بزرگ خارجی شوند. در این برهه، اروپا اعلام کرده هسته‌ای تشکیل خواهد داد و در آن تمام بنگاه‌های کوچک و متوسطی که می‌توانند با ایران کار کنند را معرفی می‌کند. این کار باید از طرف ایران هم انجام شود.
وی ایجاد چنین هسته‌ای را وظیفه اتاق عنوان کرد و افزود: اتاق می‌تواند با در اختیار داشتن اطلاعات لازم، چنین بانک اطلاعاتی را تهیه کند و به جای اینکه مصرف‌کننده باشد، به صورت فعال واحدهای متناظر خود را در اروپا شناسایی کرده و با آنها وارد کار شود.
وزیر امور خارجه ایران تأکید کرد: ایران باید از تمام امکانات به وجود آمده بهره ببرد.
به اعتقاد این مقام مسئول، امروز دنیا برای اینکه پشت ایران باشد دلیل دارد و می‌تواند از آمریکا به دلیل اینکه نظم لیبرال بین‌المللی را برهم زده است، انتقاد کند. اروپا 70 سال است روی این نظم سرمایه‌گذاری کرده و نمی‌خواهد منافعش به خطر بیفتد.
وی در ادامه به مسائل بانکی اشاره کرد. بر اساس اظهارات ظریف مشکل اصلی بانک‌های ایران نبود شفافیت و امکانات داخلی است که این موضوعات نمی‌توانست از طریق برجام حل شود. اما راه‌حل‌های خوبی برای این مشکل نیز وجود دارد که با همکاری مسئولان ذی‌ربط در حال پیگیری آنها هستیم.
FATF موضوع دیگری بود که وزیر امور خارجه در مورد آن صحبت کرد. وی تأکید کرد: بازار نباید نگران FATF باشد چراکه مسئله پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم که در قالب FATF مطرح می‌شود را نیز حل خواهیم کرد.
وزیر امور خارجه کشور در ادامه ضمن تأکید بر جایگاه بخش خصوصی در اقتصاد و لزوم حضور و مشارکت آن‌ها در مذاکرات، تصریح کرد: بخش خصوصی باید به ما بگوید که برای بهبود شرایط اقتصادی بهتر است با کدام کشورها وارد مذاکره شویم.
ظریف همچنین گفت: امروز ایران از سوی دشمنان هدف قرار گرفته است. کسانی که مخالف روحانی هستند خیال نکنند اگر دولت روحانی نباشد، آن‌ها موفق شده‌اند. یا اگر نظام جمهوری اسلامی رفت آنها بر سرکار می‌آیند.