انجمن صنفی شركت‌های مهندسی و ساخت تشكلی است حرفه‌ای، مستقل، غیرانتفاعی و غیرسیاسی كه در سال 1378 به همت 6 شركت تراز اول فعال در حوزه مهندسی و ساخت (EPC ) در صنعت نفت، گاز، پتروشیمی و انرژی شكل گرفت. انجمن بر اساس ماده 131 قانون كار و تأمین اجتماعی با اخذ مجوز از وزارت كار و امور اجتماعی تأسیس گردیده است. در زمینه‌های مختلف مهندسی و ساخت صنایع نفت و نیرو، اعضای این انجمن تاكنون 70 درصد عملیات درون كشور و 90 درصد عملیات شركت‌های ایرانی در خارج از كشور را انجام داده‌اند. حجم مالی عملیات شركت‌های عضو به حدود 8 میلیارد دلار رسیده است.
همه اعضای انجمن با استفاده از سیستم‌های گواهی‌نامه‌های كیفیت و در استاندارد جهانی فعالیت می‌كنند. تعدادی از اعضا علاوه بر زمینه‌های مهندسی و مشاوره، در سرمایه‌گذاری‌های صنعت ساخت نیز فعال هستند.
در همین راستا، روابط عمومی فدراسیون صادارت انرژی ایران گفتگویی با اکبر افشار دبیر انجمن شرکت های مهندسی و ساخت (صنایع نفت و نیرو) انجام شده که در ادامه آمده است.

عمده ترین چالشهای شرکت های مهندسی و ساخت در حوزه، نفت و نیرو در سال 1398 چه مواردی بودند؟
به طور کلی عمده ترین چالشهای شرکت های فعال در این حوزه (شرکت های EPC حوزه نفت، گاز و پتروشیمی) مشکل بیکاری و کم کاری شدید است که بعضاً شرکت ها را علی رغم میل مجبور به تعدیل نیرو کرد. البته این مهم ناشی از سنگین بودن هزینه های پروژه ها و فقدان نقدینگی در حوزه های کارفرمایی برای شروع و اجرای پروژه هاست که این خود نیز ناشی از اثرات تحریم و کاهش شدید فروش نفت و همچنین کسری شدید بودجه دولت و اجبار دولت به تأمین هزینه های جاری از یک طرف و تأمین پرداخت یارانه ها از طرف دیگر است، گرفتاری ناشی از شیوع کرونا هم در پایان سال 98 مزید بر علت شده است.
علاوه بر مورد فوق می توان به کمبود نقدینگی شرکتها به علت عدم پرداخت مطالباتشان از طرف کارفرمایان دولتی، خصولتی و خصوصی اشاره کرد. از دیگر چالش ها و مشکلات، در ارتباط با سیستم بانکی می توان به گشایش اعتبار، ضمانت نامه ها، اخذ بهره های زیاد برای وامها و تسهیلات اعطاء شده و انتقال ارز اشاره کرد همچنین گرفتاریهای ناشی از عملکرد سازمان تأمین اجتماعی و سازمان امور مالیاتی در زمینه های مختلف و اخذ مجوزها از عمده چالشهای شرکت ها در سال 1398 بوده است.

شرایط کلیه شرکتهای بخش خصوصی در حوزه مهندسی و ساخت در دوران کرونا و پسا کرونا چگونه است؟
در دوران کرونا:
* 8تحمل افزایش هزینه های سربار ناشی از تهیه اقلام بهداشتی
* پرداخت حقوق کارکنان با کمترین میزان کار
عدم همراهی و همکاری کارفرمایان به ویژه کارفرمایان دولتی در تقبل بخشی از هزینه ها
* عدم همراهی، کمک و پشتیبانی وزارت نفت و شرکتهای تابعه از شرکت های عضو در مورد عقب ماندگی پروژه ها از برنامه به دلیل شیوع ویروس کرونا
* متأسفانه به دلیل بزرگ بودن شرکتهای خصوصی در حوزه طرح و ساخت، دولت هیچگونه کمکی برای جبران خسارات وارده به این شرکتها که بسیار هم سنگین هستند در نظر نگرفته است.
با توجه به موارد فوق به طور کلی شرایط شرکتهای مهندسی و ساخت در دوران کرونا به هیچ وجه خوب نیست. متأسفانه این شرایط بد مقارن شد با گرفتاریهای خاص پایان سال که برای شرکتها به وجود می آید و مسائل شروع سال جدید و افزایش حقوق قانونی کارکنان، هر دو موضوع فوق حتی بدون شرایط کرونایی هم برای شرکت ها معضل ایجاد می کنند، مقارن شدن این دو پدیده با عدم شناخت آثار کرونا بر اقتصاد و مشخص نبودن زمان پایان آن و نا اطمینانی نسبت به آینده و از همه بدتر آثار روانی آن بر جامعه و اقتصاد و به ویژه کاهش درآمدهای دولت و کم شدن پروژه های نفتی برای اجرا، آینده خوبی را برای شرکتها نمی توان متصور بود.

پس از کرونا:
انجمن برای پس از کرونا در حال تعریف و انجام پروژه آینده پژوهی است که مراحل تصویب آن در دست اقدام است، علاوه بر مورد فوق، کارگروهی متشکل از مدیران منابع انسانی اکثر شرکت های عضو تشکیل شده است که در حال بررسی روشها و نحوه دورکاری هستند که می تواند در آینده شرکتها یا به عبارتی وضع شرکتها در پساکرونا اثرگذار باشد.
متأسفانه تنگناهای ناشی از تحریم، اشکالات ساختاری اقتصاد کشور، عوارض ناشی از کرونا، آینده مطلوبی را برای فعالان اقتصادی ترسیم نمی کند، اما اگر وزارت نفت و شرکتهای تابعه و کارفرمایان خصولتی از قبیل پتروشیمی ها در واگذاری پروژه ها، با هدف فعال سازی بخش خصوصی واقعی، فقط این بخش را مدنظر قرار دهند، امید می رود که شرکت های عضو انجمن، همانند دهه 70 و 80 فعال شوند.
یکی دیگر از برنامه های اعضای انجمن تلاش برای صدور خدمات فنی و مهندسی است، توانمندیهای اعضای انجمن در بخش مهندسی نفت و به ویژه در صنایع پایین دست، یکی از مزیت هایی است که متأسفانه تاکنون نتوانسته اند از آن به نحو احسن استفاده نمایند.

انتظارات شما بخصوص شرکتهای عضو انجمن از فدراسیون صادرات انرژی چه می تواند باشد.؟
همانگونه که در بالا ذکر شد یکی از مزیت های شرکت های عضو انجمن توانمندی در بخش مهندسی نفت و اجرای پروژه ها به ویژه در صنایع پایین دستی نفت است. انتظار انجمن از فدراسیون، ایجاد تسهیلات برای شرکتها جهت استفاده از این مزیت است از جمله ی تسهیلات می توان به رفع موانع داخلی صدور خدمات فنی و مهندسی، ضمانتنامه ها، بیمه و... اشاره کرد. اما از همه مهمتر بازاریابی خارجی و استفاده از پتانسیل های وظایف قانونی سفارتخانه ها در کشورهای هدف است. در صورت ایجاد کار در کشورهای خارجی برای شرکت های عضو انجمن به راحتی می توان از پتانسیل های ساخت داخل نیز برای صدور تجهیزات و ماشین آلات نیز استفاده کرد.

آینده شرکت های فنی مهندسی و ساخت به خصوص در حوزه صادرات را چگونه ارزیابی می کنید؟
در صورت مهیا شدن زمینه و برداشتن موانع داخلی و خارجی (تحریم ها)، با توجه به توانمندیهای شرکت های مهندسی و ساخت در اجرای پروژه های عظیم پالایشگاهی و پتروشیمی و سابقه همکاری اکثر آنها با شرکت های خارجی در دهه 70 و 80 و همچنین فعالیت این شرکت ها بعد از اعمال تحریم که نگذاشتند هیچ پروژه ای نیمه تمام بماند و جای شرکای خارجی را به خوبی پر کردند، آینده شرکت های مهندسی و ساخت صنایع نفت می تواند بسیار خوب و امیدوار کننده باشد.

شخص شما به عنوان فعال بخش خصوصی، مهمترین انتظارتان از دولت چیست؟
اولین و شاید مهمترین انتظار از حاکمیت، یکپارچگی درون نظام است، در این حالت یک تصمیم و یک سیاست اتخاذ خواهد شد و با توجه به چشم اندازهای مورد نظر، مجموعه ای از برنامه ها و اقدامات به صورت هماهنگ انجام خواهد گرفت. در حالت یکپارچگی بهتر می توان آینده را ترسیم کرد، چه تحریم باشیم و چه نباشیم در حال حاضر فعال اقتصادی نمی داند، به حرف مجلس گوش بدهد و بر اساس آن برنامه ریزی کند، یا به حرف دولت و سازمان برنامه و بودجه توجه کند و بر اساس آن تصمیم بگیرد و حتی نمی داند که اگر به حرف این دو قوه توجه کند، دولت در سایه چه تفکری را پیش خواهد برد. نمونه های زیادی در این زمینه می توان اشاره کرد، که برنامه ریزی و تصمیم گیری در آینده را مختل کرده اند، از جمله تصویب یا عدم تصویب FATF، برخورد با برجام حتی در لحظات اولیه تصویب آن که می توانست نعماتی را نصیب کشور کند.
آنچه که یک فعال اقتصادی می خواهد ثبات نسبی در سیاست هاست، حداقل فعال اقتصادی باید از محیط با ثبات داخلی خیالش راحت باشد تا بتواند با رقبای خارجی مقابله کند. بقیه خواستها از دولت خواستهای عمومی است از جمله حمایت از فعالان اقتصادی به ویژه در بروز بحران ها چه داخلی مانند شیوع کرونا و چه خارجی مانند تحریمها، وضع تعرفه ها و...، اخذ عادلانه مالیات بر عملکرد و مالیات بر ارزش افزوده، سپردن عنان اختیارات سازمان تأمین اجتماعی به صاحب اصلی آن یعنی کارگران وکارفرمایان و اخذ بجا و درست بیمه کارکنان، اجرای قوانین به ویژه قانون بهبود مستمر محیط کسب و کار و اخذ نظر تشکلهای اقتصادی بخش خصوصی در تدوین قوانین، آیین نامه، مقررات و بخشنامه ها (مواد 2 و 3)، همکاری و همراهی برای مبادلات خارجی به ویژه صدور خدمات فنی و مهندسی و صادرات کالاها و تجهیزات (اجرای ماده 9 و 10 و آیین نامه اجرایی آن).
عدم دخالت در بازار (مگر در موارد ضروری و بحرانی آنهم پس از انجام بررسی های لازم با کمک بخش خصوصی)، دست برداشتن از امور تصدی گری به طور کلی، باز پس گیری فعالیتهای اقتصادی از نظامی ها، آستان ها و... و به طور کلی انجام امور حاکمیتی و تدوین قوانین و مقررات تسهیل اداره مملکت.