با وجود هدف گذاری برنامه‌های توسعه ۵ ساله ایران برای تنوع بخشی به اقتصاد، نمی توان این حقیقت را کتمان کرد که اقتصاد کشور هنوز اقتصادی متکی بر درآمدهای نفتی است . بیش از ۵۵ سال است که گاز طبیعی و نفت بر کل تولید منابع انرژی ایران سایه افکنده و از طرفی از سال ۱۹۹۹ گاز طبیعی بخش عمده‌ای از مصرف نهایی را به خود اختصاص داده است .
با توجه به شرایط محدودکننده اقتصادی در کشور و نیز با در نظر گرفتن تحولات پیش رو و نیز ضرورت دستیابی به پتانسیل‌ها و توانمندی‌های کشور در دولت جدید ضرورت دارد به یکی از موضوعات بسیار مهم و اثر گذار یعنی حوزه انرژی بیشتر توجه نموده و ابعاد مختلف آن را در اقتصاد ملی ایران مورد توجه و ارزیابی قرار داد .
رضا پدیدار، رئیس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران، در گفتگو با خبرنگار جهان اقتصاد اظهار کرد: بررسی ارتباط میان مصرف انرژی و رشد اقتصادی کشور به‌صورت بخشی و بر حسب داده‌های منطقه‌ای، استانی و یا زمانی، حکایت از تاثیر مثبت رشد مصرف انرژی بر رشد ارزش افزوده بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله بخش صنعت، حمل و نقل، ارتباطات و نظایر آن است که می تواند هم در استانهای توسعه یافته و هم در استان‌های در حال توسعه اثرگذار مستقیم باشد .
وی افزود: اما میزان اثرگذاری مثبت مصرف انرژی با حرکت از فاز رکود اقتصادی به فاز رونق اقتصادی کاملا مشهود بوده و با ادامه این روند به فاز رونق اقتصادی دست خواهیم یافت .
وی تصریح کرد: این موضوع در بخش صنعت به‌ویژه در دوره رکود فعلی شدیدتر و معنادارتر خواهد بود، به عبارت دیگر این نتایج حکایت از وجود نوعی تقارن در ارتباط میان مصرف انرژی و رشد اقتصادی در ایران دارد، هر چند که این روند به نوع رژیم اقتصادی، بخش اقتصادی مربوطه و میزان توسعه یافتگی ملی یا استانی ربط خواهد داشت .
پدیدار تاکید کرد: از طرفی به‌خوبی می دانیم که ایران کشوری غنی از منابع طبیعی است و یک ابرقدرت در حوزه انرژی محسوب می شود، براساس اعلام سازمان اطلاعات انرژی آمریکا ، ایران دارای چهارمین ذخایر اثبات شده نفت خام ودومین ذخایر گاز طبیعی جهان پس از روسیه است .
وی ادامه داد: با وجود هدف گذاری برنامه‌های توسعه ۵ ساله ایران برای تنوع بخشی به اقتصاد، نمی توان این حقیقت را کتمان کرد که اقتصاد کشور هنوز اقتصادی متکی بر درآمدهای نفتی است . بیش از ۵۵ سال است که گاز طبیعی و نفت بر کل تولید منابع انرژی ایران سایه افکنده و از طرفی از سال ۱۹۹۹ گاز طبیعی بخش عمده‌ای از مصرف نهایی را به خود اختصاص داده است .
وی یادآور شد: اگرچه سهم زیاد سوخت‌های فسیلی در عرصه و استفاده از انرژی در ایران، درعین حال که موتور توسعه اقتصادی – سیاسی کشوربوده است، تبعات سیاسی و اقتصادی و زیست محیطی بسیاری نیز داشته است، به‌خوبی می دانیم که ایران کشوری غنی از منابع طبیعی است و یک “ابر قدرت در حوزه انرژی ” محسوب می شود .
رئیس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران گفت: در این رابطه می توان اذعان داشت که ایران یک صادر کننده بزرگ نفت خام و گاز طبیعی است و در سال‌های اخیر با وجود تحریم‌های غرب علیه ایران ، کشورهایی نظیر چین ، هندوستان ، ژاپن و کره جنوبی و ترکیه همواره از جمله مشتریان عمده نفت خام و میعانات کشور بوده اند .
وی با اشاره به اینکه، کشور برای استفاده بهینه از انرژی خود مدام در تکاپوست، چرا که مصرف انرژی در ایران بسیار بالاتر از استانداردهای جهانی است عنوان کرد: این مهم تا جایی که آمار منتشر شده در سال ۲۰۱۸ نشان دادند که هدر روی انرژی در ایران بالغ بر شانزده تا هفده میلیارد دلار بوده است .
وی با بیان اینکه؛ سال‌ها بخش انرژی در ایران به شدت با یارانه عجین شده بود و تنها در سال ۲۰۱۸ بود که بالغ بر ۸۴ میلیارد یارانه به بخش نفت و گاز اختصاص داده شد گفت: اکنون انتظار می رود که دولت جدید با اجرای صحیح هدفمندی یارانه‌ها و اصلاح قیمت‌ها مصرف داخلی کاهش یابد، البته ناگفته نماند که بازیافت انرژی و نفت و گاز در ایران بالغ بر ۲۸ درصد نفت و گاز مصرف شده است ، در حالی که در برخی از کشورها این رقم به ۶۰ درصد بالغ می شود .
وی بیان کرد: در دوران بیش از یک‌صد ساله تاریخ نفت در ایران باید گفت که ایران بی‌شک همیشه در طول تاریخ نقش مهمی را در اقتصاد نفت جهان ایفا کرده است ، چرا که چون گذشته از منابع فراوان ، به دلیل واقع شدن در قلب حوزه استراتژیک انرژی خاورمیانه، از موقعیتی استثنایی برخوردار است .
پدیدار افزود: بی‌شک افزایش سهم ایران در تولید، تجارت و ترانزیت محموله‌های انرژی موجب خواهد شد که اقتصاد جهان در این بخش بیش از پیش به اقتصاد ایران وابسته شود، علاوه بر این، چنین رویدادهایی می تواند بر امنیت ملی ایران بیافزاید و زمینه را برای حرکت به سمت توسعه روز افزون فراهم سازی نماید .
وی خاطرنشان کرد: با نگاهی به تاریخچه برنامه‌های توسعه‌ای کشور کاملا مشهود است که در برنامه چهارم توسعه بالغ بر ۷۰ درصد از سرمایه گذاری‌ها برای توسعه صنایع نفت و گاز کشور، باید از جذب سرمایه گذاری‌های خارجی کمک گیرد، چراکه در سند چشم انداز ۲۰ساله ایران ذکر شده است که ایران باید در حوزه‌های علمی، تکنولوژیک و اقتصاد به برترین قدرت منطقه تبدیل شود .
وی با بیان اینکه، با گذشت بیش از یک دهه تحریم‌های مستقیم و نامعقول غرب علیه ایران، هم اکنون که قراراست با امضای مجدد توافق نامه بین ایران و گروه برجامی ، صنعت نفت و گاز جهان انتظار ورود دوباره ایران را به بازارهای جهانی را مطرح می سازد گفت: مهمتر از آن آزادی پول‌های بلوکه شده و ورود ایران به بازار فروش نفت و گاز جهان، امکان بازگشت سرمایه گذاران خارجی به ایران است که به این وسیله راه برای توسعه و پیشرفت های تکنولوژیک بخش انرژی ایران گشوده می شود.
وی اظهار کرد: در این صورت گام نخست پس از لغو تحریم‌ها ،آزادسازی نفتی است که پیش از این در نفتکش ها ایران «ذخایر بازرگانی»و نیز انبارهای نفت داخلی «ذخایر استراتژیک» نگهداری می شود که اهمیت ویژه‌ای را برای اثر بخشی اقتصاد ملی ایران در بر دارد.
وی عنوان کرد: بسیاری از محافل سیاسی و نفتی جهان این روزها مشغول گمانه زنی در مورد میزان افزایش تولید نفت ایران هستند تا جایی که سرعت فروش تولیدات بخش انرژی ایران برای بسیاری از تصمیم گیران عرضه جهانی و نیز کشورهای مصرف کننده و متقاضی به موضوع روز تبدیل شده است .
رئیس کمیسیون انرژی و محیط زیست اتاق تهران خاطرنشان کرد: همه این اخبار برای سایر تولید کنندگان عمده نفت که به دنبال افزایش سهم خود در بازار هستند و حتی آن را با وجود افت قیمت ها نسبت به سالهای گذشته به جان خریده اند، خبرهایی نگران کننده است، بسیاری از تحلیل‌گران بر این باورند که تنش‌هایی که این روزها روسیه برای افزایش تولید بوجود آورده است ، حاصل همین نگرانی های ناشی از بازگشت ایران به اقتصاد جهانی بویژه در عرصه تولید و صادرات نفت است .
وی ادامه داد: البته در خوش بینانه‌ترین حالت، عربستان نه تنها سهم خود در بازار نفت جهان، بلکه اهرم خود در تعیین قیمت‌های جهانی را در خطر می بیند، ضمنا اگر نگوییم همه کشورهای عربی با تولید کننده نفت، که بسیاری از آنها مانند عربستان خود را در چنین موقعیتی یافته اند و ایران را در موقعیت تبدیل شدن به یک قدرت بزرگ اقتصادی در سطح منطقه می بینند .
به گفته پدیدار، اینکه ایران با توجه به اهمیت بالای استراتژیکی خود در حوزه نفت و اثر بخشی مستقیم آن در اقتصاد ملی ایران به درستی استفاده خواهد کرد به تک تک تصمیم‌گیری‌های دولت مردان ایران بستگی دارد تا آنجا که هیچ عامل بیرونی بیشتر از تصمیم گیری‌های داخلی نخواهد توانست در این عرصه موثر باشد .

وی در پایان عنوان کرد: اینکه انرژی به‌عنوان یک عامل تولید مهم ، می تواند نقش موثری در رشد اقتصادی داشته باشد، از این رو بررسی رابطه مصرف انرژی و رشد اقتصادی به‌ویژه در بخش‌های اقتصادی از اهمیت بسیار زیادی برخوردار بوده که برای تبیین این ارتباط نیاز جدی به روشن شدن سیاست‌های بخش انرژی کشور خواهد بود که کمک شایانی است برای رشد و توسعه همه جانبه اقتصادی در کشور با رعایت الگوی تصحیح خط ECM و وجود یک رابطه بلندمدت و یا کوتاه مدت بین مصرف نهایی انرژی و مصرف نهایی حامل‌های مختلف انرژی شامل فرآورده های نفتی، برق و گاز و رشد اقتصادی و اشتغال در بخش‌های مختلف اقتصاد ایران که باید به‌طور جدی در نظر گرفته شود .