یادداشتها
مرمت ساختار اقتصادی صنعت برق، نسخه خروج از رکود- پیام باقری *
آنچه رکود در صنعت برق را تشدید میکند، اقتصاد نامتعادل این صنعت است. با وجود کسب موفقیتهای کم نظیر در طول سالها تلاش بیوقفه در ایجاد رفاه و ظرفیت سازی در تولید تجهیزات و رسیدن به مرزهای خودکفایی و درنوردیدن بازارهای صادراتی، صنعت برق همواره با دغدغه کمبود منابع مالی ناشی از تفاوت قیمت تمام شده و قیمت تکلیفی مواجه بوده است.
2 توصیه برای ما و3 نکته درباره آینده بازار انرژی
متأسفانه این اصل مهم در تحلیلهای ما از موفقیت ترامپ و برنامههایی که او در کارزار انتخابات مطرح میکرد رعایت نشد و بسیاری از داوریها شتابزده و عجولانه بود. من معتقدم رسانههای ما در تحلیلها بدون پشتوانه مطالعات همهجانبه عمل کردند و این رویکردهای شتابزده به حصول نتایجی منجر شد که به نظر نمیرسد اثر واقعی برجهان ما داشته باشد
گام های اولیه دولت برای تسهیل صادرات
موضوع حمایت از صادرات غیرنفتی موضوعی است که همواره در دولت های مختلف توسط مسئولان ارشد دولتی و حتی حاکمیت مطرح شده و دولت ها سعی بر این داشته اند که حرکت های عملی را در این رابطه انجام دهند، اما عمده حرکتی که باید انجام می شد و نشده، ناشی از آن است که هیچ یک از دولت ها تمرکز بر صادرات نداشته اند، یعنی مسئولانی که از صبح تا شب کارشان صادرات غیرنفتی باشد، در هیچ یک از دولت ها وجود نداشته اند و عمدتا این موضوع به دستگاه هایی محول شده که چند فعالیت داشته اند و یکی از آنها هم بحث صادرات بوده است.
توسعه میادین نفتی با اجرای سریع تر قراردادهای جدید نفتی
وزارت نفت در افزایش تولید و صادرات نفت خام ایران تا اینجای کار موفق عمل کرده است و اجرای هرچه سریعتر قراردادهای جدید نفتی میتواند به توسعه میادین و شتاب بیشتر در روند افزایش صادرات نفت منجر شود.
شروط پیشروی بخش نیروی ایران در بازارهای صادراتی
یران در صدور خدمات فنی و مهندسی و کالا در بخش نیرو پیشروست اما برای حضور موثر در بازارهای منطقه ای و تسخیر بازارهای جدید باید الزاماتی را رعایت کند. جلوگیری از صدور کالای مخرب، جلوگیری از بروز رقابت مخرب و افزایش فرصت ها با تقویت دیپلماسی اقتصادی و سیاسی از مهم ترین شروط حفظ جایگاه ایران در صادرات بخش نیروست.
صادرات خدمات فنی و مهندسی در بخش نیرو در آمارهای صادراتی سهم بالایی را به خود اختصاص داده است. صنعت برق به دلیل بومیسازی طی سالهای گذشته از ظرفیتهای بالایی در ارائه خدمات فنی و مهندسی خارج از مرزهای ایران برخوردار است. امتیازهایی مثل نیروی انسانی متخصص و دانش مهندسی بالا باعث شده است که در مناقصات بینالمللی رتبههای اول تا سوم را کسب کنیم و در بازارهای منطقهای به جایگاه ویژهای برسیم و البته ارتقای دیپلماسی اقتصادی و سیاسی برای بهرهبرداری بیشتر از فرصتهای پیش رو یکی از الزامات حفظ و بهبود جایگاه ایران در این بازارهاست.
با ظرفیت واقعی صدور خدمات فنی مهندسی فاصله داریم
گزارش منتشر شده از سوی سازمان توسعه تجارت و وزارت نیرو نشان می دهد که در سال 94 حدود 99درصد صدور خدمات فنی و مهندسی در صنعت آب و برق بوده که البته این روند، مقطعی نبوده است. درهمین رابطه زمانی که به آمار سنوات گذشته نگاه می کنیم، مشاهده می کنیم صدور خدمات فنی و مهندسی در صنعت آب و برق در سال های گذشته هم اتفاق افتاده است.
صادرات؛ موتور اقتصاد ایران
اقتصاد ایران دوران سختی را پشت سر میگذرد. از سوی بنگاههای تولیدی با مشکل تأمین منابع مواجهاند و از طرف دولت نیز در پی کاهش درآمدهای نفتی، قدرت مالی سابق خود را از دست داده است. همزمان اقتصاد ایران در رکود (یا به تعبیر علمی تر، در دوران رشد پایین) قرار دارد. صنایع کشور از مشکلات ناشی از کمبود منابع مالی مینالند و تدام این شرایط در جامعه، موجب بروز بحران بیکاری شده است. برهمین اساس آنچه پیش روی ماست، ترکیبی غریب و نگران کننده از مشکلات اقتصادی با رسوبهای اجتماعی است.
هفت چالش مهم پیش روی صادرات
در شرایطی روز ملی صادرات را پشت سر گذاشتیم که شاید خالی از لطف نباشد که مهم ترین موانع پیش روی صادرات در ایران را بررسی کنیم.
اولین و شاید بتوان گفت بزرگ ترین مشکل پیش روی صادرات در کشورما به روابط بین المللی، مالی و بانکی کشورمان با دیگر کشورها باز می گردد که همچنان متاثر از دوران تحریم های اقتصادی ظالمانه است، اگرچه که در دولت یازدهم تلاش های بسیاری در این زمینه صورت گرفته و روابط رو به بهبود رفته است ولی همچنان شاهد چالش هایی در این حوزه هستیم به خصوص در زمینه مشکلات بانکی و گشایش اعتبار موانع به صورت کامل برداشته نشده است و همین موضوع صادرات را سخت کرده است.
صادرات؛ پيشران رشد
اظهارات رئیسجمهوری در مراسم بزرگداشت روز صادرات به نسبت آنچه از بیشتر سیاستمداران شنیده و میشنویم، امیدوارکنندهتر بود. آقای روحانی،به درستی مشکل اصلی صادرات را تعامل سازنده با جهان میدانند؛ اما همان طور که در این سخنرانی اشاره میکنند، هنوز بخشهایی از نیروهای سیاسی جامعه، چنین دیدگاهی ندارند. متاسفانه در کشور ما نسبت به پدیدههای مختلف، برداشتهای مختلف وجود دارد و راهحلها حتی به هم نزدیک نیست و اینگونه است که حتی نسبت به مهم ترین پایههای توسعه و پیشرفت، اختلاف نظر جدی وجود دارد.
سیاست انزواطلبی دیگر پاسخگو نیست
در حالی سخنان رئیسجمهوری کشورمان در رسانههای جهان بازتاب گستردهای داشت که محور صحبتهای ایشان در رابطه با برجام و اجرایی شدن آن بود. هر چند در این مدت موانع زیادی بر سر راه تحقق کامل پیشبینیهای اولیه از گشایشهای اقتصادی به وجود آمد، اما تا به امروز مشکلات زیادی هم حل شدهاند و به تازگی حتی شاهد صدور مجوز فروش هواپیما به ایران بودهایم. اگر ما به برخی از شاخصها در ۹ماه گذشته نگاه کنیم، متوجه میشویم روابط بینالمللی ایران تا حد مطلوبی بهبود یافته است.
فریز نفتی؛ تله ای برای ایران
در رابطه با فریز نفتی، مجموعه وزارت نفت و شخص وزیر نفت بهترین تصمیم را گرفتند. این در حالی است که ما باید رویه قبل از تحریم ها را دنبال کنیم تا خود را به میزان تولید روزانه و صادرات پیش از تحریم ها برسانیم. ما پیش از این تحریم ها روزانه 4میلیون و 700هزار بشکه تولید نفت داشتیم که اگر بخواهیم به سمت فریز نفتی برویم، هیچ توجیهی برای ما نخواهد داشت.
تبدیل سرمایه به ثروت مولد راهکار نجات صنعت
افزایش بیش از حد نقدینگی در جامعه لطمههای بسیار زیادی به تولید و اقتصاد کشور وارد کرده؛ تا جایی که تبعات رشد چشمگیر نقدینگی در ایران از سوی هیچکس قابل کتمان نیست.
براساس آمارها با توجه به رشد نقدینگی در کشور میزان نقدینگی موجود در سطح جامعه به ۷۰۰هزار و ۶۲۲ میلیارد تومان و رشد نقدینگی از ابتدای دولت یازدهم تاکنون به ۳۰۰هزار میلیارد تومان رسیده است.
در این شرایط نه تنها تولید و اقتصاد ایران از افزایش نقدینگی دچار لطمه جدی شده بلکه رشد فساد بانکی را نیز باید به این فاکتورها اضافه کرد که البته این مولفه از یک سو به تنهایی در آسیبپذیری اقتصاد موثر بوده و از سوی دیگر یکی از مهمترین دلایل رشد نقدینگی در هر اقتصادی به شمار میرود.
صنعت برق جولانگاه چشمبادامیها
در شرایط کنونی مقولهای که بدیهی به نظر میرسد محدودیتهای اعمالشدهای است که توان تولید برق مورد نیاز بهویژه در بخش خصوصی را کاهش داده است.
هرچند مانند بسیاری دیگر از صنایع، مسائل و مشکلات موجود در کشور به دلیل نبود نظارت دقیق از سوی نهادهای دولتی از یکسو و فرصتطلبی گروهی از سودجویان از سویی دیگر منجر به ورود برخی محصولات نامرغوب آسیایی به بازار و جولان دادن نشان(برند)های بینام و نشان در صنعت برق کشور شده که هدررفت منابع ارزی کشور و بیتوجهی به تواناییهای موجود در داخل کشور را به دنبال دارد.
این در حالی است که با تشدید تحریمها علیه ایران، هزینه واردات تجهیزات صنعت برق به کشور چند برابر شده است؛ چراکه علاوه بر مشکل نقلوانتقال پول و تحریم بانک مرکزی ایران، اقلام مورد نیاز صنعت برق
دموکراسی در پارلمانهای خصوصی
برگزاری انتخابات اتاق بازرگانی یکی از مهمترین رویدادهای هر کشور است که توجه بسیاری از فعالان اقتصادی، بازرگانان و حتی مردم عادی را به خود جلب میکند. این انتخابات که از حساسیت ویژهای نیز برخوردار است، چه در سطح انتخاب اعضای اتاق و چه در سطح انتخاب اعضای هیات رئیسه، بهعنوان نمادی از مشارکت فعالان اقتصادی یا نمایندگان آنها در دموکراسی تلقی میشود. حساسیت این انتخابات در سطح جهان به حدی است که گاهی برگزاری ناموفق انتخابات اتاق در برخی از کشورها موجب میشود بسیاری از مخالفان، درخواست تجدیدنظر یا تشکیل کمیته حقیقتیاب بدهند، اما اگر سازوکار لازم برای آن به درستی تدوین شده باشد جایی برای شک و شبهه باقی نخواهد ماند. به همین دلیل کشورهای مختلف برای هر چه بهتر برگزار شدن انتخابات اتاقهای بازرگانی این ساز و کار را به روشهای گوناگون مختص به خود به اجرا در میآورند.